ప్రపంచ జానపద దినోత్సవం

జానపద జాతర 2018లో భాగవత కళాకారులు

ప్రపంచ జానపద దినోత్సవం (ఆంగ్లం: world folklore day) ఒక సమూహంగా జీవించే వారి ఆటపాటలే జానపదం. ఈ ఫోక్ అనే పదాన్ని 1846 ఆగస్టు 22న విలియం జాన్ థామ్స్ అనే భాషాశాస్త్ర వేత్త తొలిసారి ఉపయోగించాడు. ఆయన స్ఫూర్తితోనే వరల్డ్ ఫోక్‌లోర్ డే ప్రతీ ఆగస్టు 22న ప్రపంచ వ్యాప్తంగా జరుపుకుంటున్నారు.

జానపద కథలు, సామెతలు, పొడుపుకథలు, పాటలు మొదలైన వాటిలో వ్యక్తీకరించిన ప్రజల లిఖిత సాహిత్యం, ఒక నిర్దిష్ట ప్రదేశం, సమూహం, కార్యాచరణ మొదలైన వాటికి సంబంధించిన కథలు, ఇతిహాసాలు తెలిపేదే జానపదం అని నిర్వచించారు.

తెలుగునాట జానపదులు

18వ శతాబ్దంలో మదరాస్ సర్వేయర్ జనరల్‌గా నియమితులైన కల్నల్ కాలిన్ మెర్గంజీ, కావలి వెంకట బొర్రయ్య సహకారంతో గ్రామ వివరాల సేకరణలో భాగంగా ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదే శ్‌లో జానపదుల జీవన విధానంపై అనేక అంశాలను వెలుగులోకి తీసుకొచ్చాడు. కాగా 19వ శతాబ్దంలో తెలుగువారి శిష్ట సాహిత్యాన్ని, కళారూపాలను వెలుగులోకి తెచ్చిన వ్యక్తి సీపీ బ్రౌన్.

జానపద జాతరలో (2016) తెలంగాణ జానపద కళాకారులు

రాష్ట్ర విభజన అనంతరం తెలంగాణలోని జానపద కళలను ప్రోత్సహించడానికి 2015 నుండి తెలంగాణ ప్రభుత్వం ప్రపంచ జానపద ఉత్సవాలను నిర్వహిస్తోంది. ఈ ఉత్సవాలకు జానపద జాతర అని పేరు పెట్టింది.

అవలోకనం

1846 ఆగస్టు 22న విలియం జి.థార్న్స్ లండన్ పత్రికలో "అథీనియం" అనే వ్యాసాన్ని ప్రచురించాడు. ఈ వ్యాసంలో ఆయన జానపదం అనే పదాన్ని మొదటిసారిగా ప్రస్తావించాడు.  దీనికి గుర్తింపుగా ఆగస్టు 22 న, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజలు  కథలు,కళారూపాల సంస్కృతి ప్రాముఖ్యతను తెలిపే విధంగా ప్రపంచ దేశాలలో జరుపుకుంటారు. జానపదం అనేది ఒక సంస్కృతి లేదా సమాజం సాంప్రదాయ నమ్మకాలు, కథలు, ఆచారాలు, ఆచారాలను వచ్చే తరాలకు తెలుపుతాయి, తద్వారా ఇవి ఒక తరం నుండి మరొక తరానికి తెలియచేయడానికి మార్గదర్శక అవుతుంది.

అభివృద్ధి

జానపదం, ఆధునిక వాడుకలో, ఒక అకడమిక్ విభాగం గా మారినది, ప్రధానంగా అక్షరాస్యత, సాంకేతికంగా అభివృద్ధి చెందిన సమాజాలలో సాంప్రదాయకంగా పొంది, మౌఖికంగా లేదా అనుకరణాత్మకంగా ప్రసారం చేయబడిన సాహిత్యం, భౌతిక సంస్కృతి, ఉపసంస్కృతుల మొత్తాన్ని కలిగి ఉంటుంది; పూర్తిగా లేదా ప్రధానంగా అక్షరాస్యత లేని సమాజాల మధ్య పోల్చదగిన అధ్యయనం ఎథ్నోలజీ, ఆంత్రోపాలజీ విభాగాలకు చెందినది. జానపదం అనే పదం  ప్రజాదరణ పొందిన వాడుకలో, మౌఖిక సాహిత్య సంప్రదాయానికి పరిమితం చేయబడింది.

జానపద అధ్యయనాలు 19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ప్రారంభమయ్యాయి. మొదటి జానపద రచయితలు గ్రామీణ రైతాంగం, ముఖ్యంగా నిరక్షరాస్యులు, ఆధునిక పద్ధతులకు సాపేక్షంగా స్పృశించని కొన్ని ఇతర సమూహాలపై (ఉదా. జిప్సీలు) దృష్టి సారించారు. మనషుల  మానసిక చరిత్రను కనుగొనడానికి భద్రపరచబడిన పురాతన ఆచారాలు, నమ్మకాలను వాటి మారుమూల మూలాల నుండి కనుగొనడం వారి లక్ష్యం. జర్మనీలో, జాకబ్ గ్రిమ్ చీకటి యుగాల జర్మనిక్ మతాన్ని ప్రకాశవంతం చేయడానికి జానపద కథలను ఉపయోగించాడు. బ్రిటన్ లో, సర్ ఎడ్వర్డ్ టైలర్, ఆండ్రూ లాంగ్  ఇతరులు మానవశాస్త్రం, జానపద కథల నుండి డేటాను మిళితం చేసి చరిత్రపూర్వ మానవుని నమ్మకాలను,  ఆచారాలను "పునర్నిర్మించారు". ఈ రకమైన ప్రసిద్ధ రచన సర్ జేమ్స్ ఫ్రేజర్ యొక్క ది గోల్డెన్ బోగ్ (1890).

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత, ముఖ్యంగా యునైటెడ్ స్టేట్స్లో కొత్త ధోరణులు ఉద్భవించాయి అందులో జానపద కళల పై ఆసక్తి  గ్రామీణ సమాజాలకు మాత్రమే పరిమితం కాలేదు, నగరాలు కూడా వారి ప్రత్యేకమైన కళలు, ఆచారాలు, విలువలు వారికి  గుర్తింపు వచ్చింది. మార్క్సిస్టు సాంప్రదాయం  వారు  జానపద కథలను కేవలం శ్రామిక వర్గాలకు చెందినదిగా భావించినప్పటికీ, ఇతర వర్గాలలో ఈ భావన వర్గ, విద్యా స్థాయి పరిమితులను కోల్పోయింది. మూలాల అన్వేషణ నుండి వర్తమాన అర్థం, పనితీరు  పరిశోధన వరకు గతం నుండి వర్తమానానికి ప్రాధాన్యత మారింది. 20 వ శతాబ్దం మధ్యలో జానపద అధ్యయనాలలో కూడా పట్టణ ఇతిహాసం  భావన కనిపించింది. ఈ సమయంలో  అసాధారణ లేదా హాస్య సంఘటన గురించిన కథలద్వారా,నగరాలద్వారా, పురాణాలు, మీడియా ద్వారా, ముఖ్యంగా మాస్ మీడియా ద్వారా బహుళ ప్రజాదరణను పొందాయి.

పిల్లలో ఉపయోగం

జానపద కథలు  వివిధ కోణాల నుండి అర్థం చేసుకోవడానికి జ్ఞానాన్ని ఇస్తాయి. మన సమస్యలు,విజయాలు ప్రతి సంస్కృతిలో,చరిత్రలోని వివిధ కాలాలలో జరుగుతాయని  జానపద కథలు తెలుపుతున్నందున, చిన్న పిల్లలను ఈ కథలు ఆకర్షిస్తాయి. పిల్లలు ఇతర సాంస్కృతిక సంప్రదాయాలను అధ్యయనం చేయడానికి, సానుకూల వ్యక్తిత్వ లక్షణాలను చేయటం, తదనుగుణంగా  నిర్ణయం తీసుకోవడం  వంటివి జరుగుతాయి. బలమైన పఠన నైపుణ్యాలను అభివృద్ధి చేయడానికి జానపద కథలు ఉపయోగపడతాయి. జానపద కథలు మౌఖిక సంప్రదాయంలో ఉన్నందుకు,  అవి వినడానికి పిల్లలు ఇష్ట పడతారు, అవి గుర్తుంచుకోవడం  సులభం.