Politika (novine)
| Политика Politika | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tip | dnevne novine |
| Format | berliner |
| Vlasnik | Politika AD (50%) East Media Group (50%) |
| Osnivači | Vladislav F. Ribnikar |
| Izdavač | Politika novine i magazini d.o.o. |
| Urednik | Marko Albunović |
| Direktor | Mira Glišić Simić |
| Osnivanje | 25. januar 1904 |
| Politička orijentacija | centrizam |
| Sjedište | Trg Politika 1 Beograd, Srbija |
| ISSN | 0350-4395 |
| OCLC | 231040838 |
| Službeni website | www |
Politika je srpski dnevni list koji se izdaje u Beogradu s prekidima od 1904. godine i smatra najstarijim novinama na području bivše Jugoslavije.
Tokom svoje duge istorije, u kojima je prvim decenijama bila vlasništvo porodice Ribnikar, Politika je stekla veliki ugled i reputaciju novina od autoriteta. Tu reputaciju poslednjih godina nastoji obnoviti nakon perioda kontraverzi vezanih uz raspad Jugoslavije, vladavinu Slobodana Miloševića i svoju ulogu u jugoslovenskim ratovima i uz njih vezanim događajima.
Novine je godine osnovao Vladislav F. Ribnikar u tadašnjoj Kraljevini Srbiji, a prvi broj se pojavio 25. januara 1904. Od tada je list izlazio sve do prvog svetskog rata kada je bilo prekinuto dva puta - privremeno od 23. novembra do 21. decembra 1914. godine (tokom kratkotrajne austro-ugarske okupacije i Kolubarske bitke) te od 23. septembra 1915. do kraja rata. U međuvremenu je u ratu kao rezervni oficir poginuo Vladislav F. Ribnikar. Sa izlaženjem je ponovo počela 1. septembra 1919. u Kraljevini SHS, ovaj put pod vodstvom Vladislavovog brata Slobodana F. Ribnikara. On je godine 1924. umro, a novi generalni direktor je postao njegov sin Vladislav S. Ribnikar pod čijim će vodstvom list nastaviti izlaziti sve do 6. aprila 1941. godine, kada je dalje izlaženje prekinuo aprilski rat.
Ribnikar, koji je tokom okupacije sarađivao sa vođom jugoslovenskih komunista Titom, je posle oslobađanja Beograda 20. oktobra okupio svoje stare saradnike te je 28. oktobra započelo novo izlaženje koje će trajati tokom celog postojanja Druge Jugoslavije, a tokom koga će neko vreme direktor biti i Vladislavov sin Darko Ribnikar.
Često se navodi da je uređivačka politika pod vodstvom Živorada Minovića krajem osamdesetih godina 20. stoleća bila okrenuta ka srpskom nacionalizmu, da je pomogla dolasku Slobodana Miloševića na vlast i izbijanju Antibirokratske revolucije.
Odmah nakon septembra 1987, kad je Miloševićev režim preuzeo “Politiku”, ona je u kratkom roku postala najmoćnije oružje populističke propagande u kojoj je floskula “narod” bila alibi za ostvarivanje ciljeva iz “Memoranduma SANU”.[1] Masakr u paraćinskoj kasarni septembra 1987. godine tadašnje uredništvo je iskoristilo kao povod za brutalnu anti-albansku kampanju.[2]
Rubrika "Odjeci i reagovanja", započeta jula 1988. u formi priloga čitalaca, se posebno izdvajala svojim jezikom mržnje i nacionalističkim tamama.[1] Prema ovoj rubrici, antibirokratska revolucija je “nešto najbolje što se dogodilo ovoj zemlji”; Slobodan Milošević je jedini “pravi političar, heroj, Vođa, Vožd, ponos svih srpskih generacija… nepotkupljiv, hrabar i moderan”; bivše srpsko rukovodstvo na čelu sa Ivanom Stambolićem je “izdajničko, proalbansko i prohrvatsko”; ekonomsko iskorišćavanje Srbije traje decenijama a najveći krivac za to su pokojni Josip Broz Tito (“mrzitelj srpskog naroda, ustaša, saradnik Vatikana, hohštapler, kriminalac, ubica srpskih generacija, tzv. partizan, špijun…”) i savezni premijer Ante Marković (“Hrvat, poslušnik Zapada, antisrbin, dokazani prevarant, navodni privrednik, hulja, kriminalac…”).[1]
“Politika” je svakodnevnom propagandom pripremala javno mnjenje da učestvuje u borbi protiv mnogobrojnih srpskih neprijatelja.[2] Albanci su prikazani kao divlja skupina, nesposobna za bilo šta sem za razmnožavanje; Hrvati su prikazani kao neoustaše, fašisti, željni da sve Srbe još jednom pokolju i isteraju s “vekovnih ognjišta”; Slovenci su prikazani kao hladni, cinični i sebični, zaboravni da se sete srpske pomoći u Drugom svetskom ratu; Muslimani su prikazani kao islamisti koji sanjaju o Džihadu, nezahvalni Srbima iz čijeg su “genetskog koda” proizašli.[2]
Uoči rata u Hrvatskoj, preko Politike su vršene pripreme za rat naslovima poput "Plitvice su srpska zemlja" (maj 1991.) "Vukovar odsečen grad" (4. maja 1991) i sličnim.[3] U narednom periodu govori se o prisajedinjenju Krajine Srbiji.[3] U izdanju od 22. novembra 1991, Politika prenosi saopštenje "Ministarstva za informacije Srpske oblasti Slavonija, Baranja i zapadni Srem", u kom se navodi da su „povlačeći se prema centru u Vukovaru, hrvatski bojovnici palili sve iza sebe, tako da je praktično uništeno 90 odsto ovog grada”, čime je za uništavanje Vukovara skinuta odgovornost sa JNA.[4] Pod naslovom "Hrvati nemaju šta da traže u Srbiji" Politika je opširno prenosila Šešeljeve pozive za proterivanjem Hrvata iz Srbije.[5]
Uoči rata u Bosni i Hercegovini (marta 1992), Politika je pisala da oružane formacije Republike Hrvatske sa paravojnim formacijama i Bosni i Hercegovini napadaju srpsko stanovništvo i uz masovne zločine ("koji nagoveštavaju genocid") nastoje da ga proteraju sa pojedinačnih područja, te da je stoga JNA prisiljena da "odlučno reaguje"[6].
U istom periodu Politika je objavljivala tekstove u korist podele BiH po etničkoj osnovi.[6] Politika od 6. aprila piše da muslimani u Bosni rade Srbima isto što i pre 50 godina, da Hrvati i Muslimani imaju daleko modernije i ubojitije oružje od Srba i da su u "oni u Sarajevu" izazvali rat. Dalje se kaže da "pošteni Muslimani" beže u Srbiju, a oni drugi odlaze u Nemačku, Mađarsku i drugde, sa džepovima punim para.[7] Tokom zauzimanja Bijeljine, Politika je nazivala bošnjačko stanovništvo koje brani grad muslimanskim ekstremistima, dok su Arkanove paravojne formacije predstavljene kao zaštitnici grada.[8] U izdanju od 8. aprila Politika objavljuje pismo bjeljinskih muslimana koje demantuje "glasine o masakru Muslimana u Bijeljini" od strane Srpske dobrovoljačke garde i proglašava Arkana "spasiocem svih građana”.[9] Politika od 10. aprila objavljuje da na tlu Republike Srbije ne postoje nikakve paravojne formacije, i da je neistinita tvrdnja da se na teritoriji opštine Zvornik nalaze paravojne formacije, ubačene iz Srbije.[10]
Kada je sredinom aprila 1992 međunarodna zajednica zatražila od Srbije da povuče vojsku i paravojne jedinice iz Bosne i Hercegovine i da nedvosmisleno prizna njen teritorijalni integritet, Politika je proglašavala antisrpsku zaveru "vatikansko-germanskog bloka", a deklaraciju KEBS poredila sa ultimatum koji je Austro-Ugarska uputila Srbiji 1914. godine.[11]
Glavni i odgovorni urednik Politike u ovom periodu bio je Aleksandar Prlja.[12]
Nakon petooktobarskih promena, vlasnički udeo Politike je preuzeo nemački medijski koncern WAZ, koji je u to vreme počeo kupovati niz uglednih i uticajnih listova na području Jugoistočne Evrope. Deset godina kasnije se WAZ počeo povlačiti sa Balkana, te je 2012. godine prodao vlasnički udeo kompaniji East Media Group registrovanoj u Rusiji.
(nepotpun)
- Živorad Minović 1985-1991
- Aleksandar Prlja
- Boško Jakšić (v.d.) 11. januar - 31. avgust 1994
- Dragan Antić
- Vojin Partonić 2000-2001
- Milan Mišić 2001-2005
- Ljiljana Smajlović 2005-2008
- Radmilo Kljajić (v.d.) 1. oktobar - 7. novembar 2008
- Dragan Bujošević 2008 - 2013
- Ljiljana Smajlović 2013-
- Aleksa Šantić
- Bogdan Tirnanić
- Božidar Timotijević
- Branislav Nušić
- Branko Ćopić
- Boško Jakšić
- Grigorije Božović
- Vasa Popović
- Vasko Popa
- Viktor Novak
- Darko Ribnikar
- Desanka Maksimović
- Zuko Džumhur
- Radomir Putnik
- Muharem Pervić
- Ivo Andrić
- Isidora Sekulić
- Hamza Humo
- Jovan Dučić
- Ljubomir Vukadinović
- Miloš Crnjanski
- Miroslav Radojčić
- Momčilo Jojić
- Moša Pijade
- Milutin Uskoković
- Predrag Milojević
- Slobodan Jovanović
- Stevan Sremac
- Petar Stojanović
- Veljko Petrović
- Sima Pandurović
- Nikola Anđelić
- Sportski žurnal - sportski dnevni časopis
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Analiza ratne propagande “Politike” (1988-1991) deo I”. Arhivirano iz originala na datum 2010-06-12. Pristupljeno 2010-03-30.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Analiza ratne propagande “Politike” (1988-1991) deo II”. Arhivirano iz originala na datum 2010-02-18. Pristupljeno 2010-03-30.
- ↑ 3,0 3,1 „Analiza ratne propagande “Politike” (1988-1991) deo III”. Arhivirano iz originala na datum 2015-01-19. Pristupljeno 2010-03-30.
- ↑ „Sećanje na Vukovar (4)”. Arhivirano iz originala na datum 2010-03-24. Pristupljeno 2014-10-27.
- ↑ Mediji i rat: Kako je “Politika” izveštavala 1992. godine (6)
- ↑ 6,0 6,1 „Mediji i rat: Kako je “Politika” izveštavala 1992. godine (3)”. Arhivirano iz originala na datum 2019-04-11. Pristupljeno 2014-10-27.
- ↑ Karadžić proglasio privatnu državu
- ↑ Mediji i rat: Kako je “Politika” izveštavala 1992. godine (4)
- ↑ Mediji i rat: Kako je “Politika” izveštavala 1992. godine (10)
- ↑ Mediji i rat: Kako je “Politika” izveštavala 1992. godine (11)
- ↑ Mediji i rat: Kako je “Politika” izveštavala 1992. godine (15)
- ↑ „Kako su Večernje novosti i Politika izveštavali o Vukovaru”. Arhivirano iz originala na datum 2015-06-10. Pristupljeno 2014-10-27.
¹ Života Đorđević: „Pogled na epohu“ – Kako je Politika videla dvadeseti vek (1904-1941)
² Jovan Dučić : „Dva Ribnikara“ – Politika 6.janurar 1924. godine
³ Radovan Popović – Pisci u Politici
