Tadeusz Żychiewicz

Tadeusz Żychiewicz
„Iblis”
	kapral podchorąży
Data i miejsce urodzenia	12 stycznia 1922 ; Bratkowice
Data śmierci	11 listopada 1994
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Jednostki	batalion na Dolnym Łyczakowie (Rejon II Barwinek)
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; Akcja „Burza” we Lwowie

Tadeusz Żychiewicz
Iblis, Tomasz Zych, Jan Żmuda, ojciec Malachiasz
Data i miejsce urodzenia	12 stycznia 1922 ; Bratkowice
Data i miejsce śmierci	11 listopada 1994 ; Kraków
Zawód, zajęcie	dziennikarz, pisarz, historyk sztuki
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Wyznanie	katolickie
Małżeństwo	Teresa Witkowska-Żychiewicz
Dzieci	Martyna Jakubowicz
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Tadeusz Żychiewicz ps. Iblis, Tomasz Zych, Jan Żmuda, ojciec Malachiasz (ur. 12 stycznia 1922 w Bratkowicach, zm. 11 listopada 1994 w Krakowie) – polski dziennikarz, pisarz i redaktor „Tygodnika Powszechnego”, kapral podchorąży Armii Krajowej, ojciec Martyny Jakubowicz.

Życiorys

Urodził się w Bratkowicach na Podkarpaciu w rodzinie Mariana Żychniewicza, nauczyciela języków niemieckiego i ukraińskiego, następnie inspektora szkolnego, i Antoniny z d. Bieniarz, pochodzącej z rodu ormiańskiego spod Kamieńca Podolskiego^[1], 12 stycznia 1922 roku. Kształcił w Żółkwi i we Lwowie, gdzie po wkroczeniu Armii Czerwonej w 1939 roku pracował jako gazeciarz oraz robotnik. Już pod okupacją niemiecką skończył w 1941 Szkołę Techniczną we Lwowie.

Od 1942 zaprzysiężony jako członek Armii Krajowej, ukończył szkołę podchorążych. Jako kapral podchorąży przydzielony do batalionu AK na Dolnym Łyczakowie (Rejon II Barwinek). Jako autor satyrycznych wierszy publikował pod ps. Iblis w konspiracyjnym dwutygodniku „Słowo Polskie” wydawanym przez Stronnictwo Narodowe^[2]. Uczestnik walk o Lwów w Akcji „Burza”. W końcu 1944 opuścił miasto^[3].

Po wojnie nadal zakonspirowany przebywał kolejno pod Krakowem, we Wrocławiu i Gliwicach. Objęty amnestią w 1947, od 1949 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1952 został młodszym asystentem w Zakładzie Historii Sztuki UJ, potem był pracownikiem dokumentacji naukowej Pracowni Konserwacji Zabytków w Krakowie. Od 1951 współpracował z „Tygodnikiem Powszechnym”, a po wznowieniu pisma wszedł w 1957 w skład kolegium redakcyjnego (pozostał w nim do 1992). Pisywał także pod ps. Tomasz Zych, Jan Żmuda, ojciec Malachiasz. Współpracował również z miesięcznikiem „Znak”.

Członek ZLP, SDP i Polskiego PEN Clubu, w 1978 laureat nagrody PEN Clubu im. Mieczysława Lepeckiego. Autor kilkunastu książek oraz wielu artykułów o tematyce biblijnej, liturgicznej, biograficznej oraz reportaży i felietonów. Był również autorem opracowań z dziedziny historii sztuki.

Jego żoną była historyk sztuki Teresa Witkowska-Żychiewicz. Ich córką jest Martyna Jakubowicz^[4]. Tadeusz Żychiewicz był katolikiem^[5].

Zmarł 11 listopada 1994 roku w Krakowie. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Tyńcu.

Publikacje książkowe

Poczta Ojca Malachiasza t. 1-3 (cykl artykułów, w których Żychiewicz wyjaśniał kwestie religijno-moralne^[6])
Cnoty i niecnoty (cykl artykułów)
Dom Ojca: Rok Mateusza, Rok Marka, Rok Łukasza
Dziesięcioro przykazań
Ignacy Loyola
Jajko miejscami świeże, czyli Pytania dla teologów
Jozafat Kuncewicz
Ludzie ziemi nieświętej (zbiór artykułów)
Ludzkie drogi (zbiór publikacji w Tygodniku Powszechnym)
Rok Łukasza
Rok Marka
Rok Mateusza
Credo. Prawdy wiary w nauczaniu Biblii
Stare Przymierze
Stare Przymierze. Exodus
Stare Przymierze. Genesis
Stare Przymierze. Kohelet, Hiob, Syracydes
Stare Przymierze. Prorocy: Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel
Stare Przymierze. Rut, Dawid, Salomon
Żywoty
Franciszek Bernardone – o świętym Franciszku z Asyżu

Nagrody

Nagroda Dziennikarska im. Bolesława Prusa^[7]
Nagroda im. Adolfa Bocheńskiego^[7]
Nagrody PEN Clubu (dwukrotnie)^[7]

Przypisy

↑ Tertulian z „Tygodnika” [online], tygodnikpowszechny.pl, 17 stycznia 2012 [dostęp 2022-09-03] (pol.).
↑ Janina Hera, Losy artysty w czasach niewoli. Rzecz nie tylko o Zbigniewie Nowosadzie, „Pamiętnik Teatralny” 2007 z. 1-2, s. 110.
↑ Jerzy Węgierski, Lwowska konspiracja narodowa i katolicka: 1939−1947, Kraków 1994, s. 156-157, 177-178, 191, 213.
↑ „Kobieta z betonu” [online], Gazeta Wyborcza, 27 kwietnia 2008 .
↑ Adam Boniecki: Tertulian z Tygodnika. tygodnikpowszechny.pl, 2012-01-17. [dostęp 2022-06-01]. (pol.).
↑ Żychiewicz Tadeusz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-06-01] .
↑ ^a ^b ^c Tadeusz Żychiewicz. Finezje literackie 1/5. ninateka.pl. [dostęp 2022-06-01]. (pol.).

Bibliografia

Krzysztof Stępniak: Tadeusz Żychiewicz. Kraków: Wydawnictwo Petrus, 2018. ISBN 978-83-7720-404-7.

Linki zewnętrzne

Adycja Polskiego Radia o T. Żychiewiczu (ninateka.pl – Bronisław Mamoń, Maciej Rayzacher)

[1] Tertulian z „Tygodnika” [online], tygodnikpowszechny.pl, 17 stycznia 2012 [dostęp 2022-09-03] (pol.).

[2] Janina Hera, Losy artysty w czasach niewoli. Rzecz nie tylko o Zbigniewie Nowosadzie, „Pamiętnik Teatralny” 2007 z. 1-2, s. 110.

[3] Jerzy Węgierski, Lwowska konspiracja narodowa i katolicka: 1939−1947, Kraków 1994, s. 156-157, 177-178, 191, 213.

[4] „Kobieta z betonu” [online], Gazeta Wyborcza, 27 kwietnia 2008 .

[5] Adam Boniecki: Tertulian z Tygodnika. tygodnikpowszechny.pl, 2012-01-17. [dostęp 2022-06-01]. (pol.).

[6] Żychiewicz Tadeusz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-06-01] .

[p1-7] Tadeusz Żychiewicz. Finezje literackie 1/5. ninateka.pl. [dostęp 2022-06-01]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]