Pomnik Mikołaja Kopernika w Krakowie
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Data odsłonięcia |
8 czerwca 1900 |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′40,496″N 19°55′57,947″E/50,061249 19,932763
| |
Pomnik Mikołaja Kopernika – pomnik znajdujący się w Krakowie na Plantach u wylotu ulicy Gołębiej.
Powstał w 1899 r. według projektu Cypriana Godebskiego, a 8 czerwca 1900 r. został uroczyście odsłonięty na dziedzińcu Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1953 r. z inicjatywy Karola Estreichera pomnik został przeniesiony w obecne miejsce, na Planty przed Collegium Witkowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pomysłodawcą wzniesienia pomnika był historyk sztuki Marian Sokołowski, fundusze z których powstał pomnik pierwotnie były przeznaczone na obrazy z dziejów UJ, do ich namalowania jednak nie doszło z powodu śmierci Jana Matejki, który miał być ich autorem. Stawiając pomnik Kopernika uczczono 500-lecie odnowienia UJ.
Pomnik odlany z brązu przedstawia Mikołaja Kopernika w stroju żaka, stojącego na granitowym cokole, w który wmontowane są cztery marmurowe tablice z napisami w języku łacińskim poświęcone pamięci wielkiego astronoma. W rękach Kopernik trzyma astrolabium (czasami kradzione przez złomiarzy). Pierwotnie pomnik został zaprojektowany jako fontanna o czym do dziś świadczą odpływy i koperty u dołu cokołu do wlewu wody. Cztery marmurowe kolumny otaczające cokół zostały dopasowane do neogotyckiej architektury Collegium Maius.
W Krakowie znajdują się jeszcze trzy inne pomniki Mikołaja Kopernika:
- w kościele św. Anny w pn-zach ramieniu transeptu znajduje się klasycystyczny pomnik Kopernika zaprojektowany i ufundowany w 1822 r. przez ks. Sebastiana Sierakowskiego, wykonany z czarnego marmuru przez Jana Nepomucena Gallego. Pomnik ten to posąg Uranii trzymającej w jednym ręku tarczę z gwiazdozbiorem a drugą nakładającą Kopernikowi wieniec laurowy.
- pomnik przedstawiający siedzącego Mikołaja Kopernika z ręką wspartą na astrolabium i rozłożonej księdze znajdujący się w klatce schodowej gmachu PAU przy ul. Sławkowskiej wykonał Walery Gadomski w 1872 r. Pomnik ten ufundowała Zofia Potocka, a w gmachu PAU znalazł się z racji 400-lecia urodzin wielkiego astronoma i pierwszego posiedzenia Akademii Umiejętności w lutym 1873 r. poświęconego Mikołajowi Kopernikowi.
- Rzeźba przedstawia młodego Kopernika siedzącego na niskim podwyższeniu, trzymającego w prawej dłoni cyrkiel i kreślącego nim rysunek na wielkiej karcie papieru rozłożonej u jego stóp. Umiejscowiona przed budynkiem Wydziału Matematyki i Informatyki UJ, skąd młody Kopernik spogląda na znajdujący się po drugiej stronie ul. prof. Stanisława Łojasiewicza gmach Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. Jej autorem jest wybitny rzeźbiarz, profesor ASP w Krakowie Karol Badyna, twórca wielu monumentów, który swoje dzieło postanowił ofiarować najstarszej polskiej uczelni.