Julian Szymański

Julian Szymański
	; Julian Szymański (przed 1929)
Data i miejsce urodzenia	10 maja 1870 ; Kielce
Data i miejsce śmierci	8 czerwca 1958 ; Białystok
	Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 27 marca 1928; do 8 grudnia 1930
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
Poprzednik	Wojciech Trąmpczyński
Następca	Władysław Raczkiewicz
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Julian Juliusz Szymański (ur. 10 maja 1870 w Kielcach^[1], zm. 8 czerwca 1958 w Białymstoku) – polski okulista, polityk, w latach 1928–1930 marszałek Senatu II RP.

Życiorys

W Kijowie ukończył studia medyczne^[1], a następnie w latach 1891–1898 był tam asystentem w klinice okulistycznej. Za udział w rewolucji w 1905, uciekając przed represjami, emigrował do USA, gdzie kontynuował pracę naukową. W latach 1916–1920 przebywał w Brazylii, gdzie został profesorem Federal University of Paraná w Kurytybie. Zorganizował też tam klinikę oczną i opublikował pierwszy w języku portugalskim podręcznik okulistyki, który ukazał się też w języku polskim Okulistyka w skróceniu (1920). Po powrocie do Polski, od 1922 był profesorem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie^[2].

Prof. Julian Szymański był twórcą różnych nowatorskich metod leczenia chorób oczu, zwłaszcza jaskry. W latach 1931–1935 pełnił funkcję przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Okulistycznego^[3].

W latach 1928–1935 był senatorem II i III kadencji z ramienia BBWR^[4]. Jednocześnie w latach 1928–1930 był marszałkiem izby. 1 lipca 1928 został członkiem zarządu głównego założonego wówczas Związku Sybiraków^[5]. W 1929 utworzył Towarzystwo Brazylijsko-Polskie im. Rui Barbosy w Warszawie, którego prezesem był do 1939^[6].

Podczas okupacji niemieckiej pracował w Szpitalu Maltańskim w Warszawie utworzonym w Pałacu Mniszchów^[7]. W 1949 ponownie wyemigrował wraz z rodziną do Brazylii. W 1957 powrócił do Polski. Miał syna, Lecha Konstantego Szymańskiego, lekarza oftalmologa^[8]. Jego wnuk Jack Szymanski, także okulista, mieszka w Cascavel, utrzymuje kontakty z Towarzystwem Polsko-Brazylijskim^[6].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)^[9]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[10]
Krzyż Niepodległości (12 marca 1931)^[11]
Złoty Krzyż Zasługi (1940)^[7]
Order Krzyża Orła I klasy (Estonia, 1931)^[12]
Order Krzyża Południa I klasy (Brazylia, 1934)^[4]^[13]
Kawaler Magistralny Orderu Maltańskiego (1940)^[7]

Przypisy

↑ ^a ^b StanisławS. Zieliński StanisławS., Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci – pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 538 .
↑ Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. praca zbiorowa. Wyd. I. T. 11: Ster–Urz. Warszawa: PWN, 1968, s. 291.
↑ O PTO. [w:] Strona internetowa Polskiego Towarzystwa Okulistycznego [on-line]. [dostęp 2015-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-18)].
↑ ^a ^b Julian Juliusz Szymański (10.X.1870 – 8.VI.1958) Marszałek Senatu RP w latach 1928–1930. [w:] Spotkanie marszałka Bogdana Borusewicza z przedstawicielem brazylijskiej Polonii – wnukiem marszałka Senatu RP w latach 1928–30 [on-line]. [dostęp 2014-02-21].
↑ Ze zjazdu sybiraków. „Kurier Warszawski”. Nr 181, s. 4, 2 lipca 1928.
↑ ^a ^b O założycielu [online], Towarzystwo Polsko-Brazylijskie, 21 października 2014 [dostęp 2020-04-25] .
↑ ^a ^b ^c Tadeusz Wojciech Lange: Zakon Maltański w Drugiej Rzeczypospolitej 1919–1939. Wyd. Poznańskie, 2000, s. 71, 179.
↑ Lech Konstanty Szymański. sejm-wielki.pl. [dostęp 2024-04-24].
↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”.
↑ Brożek 2015 ↓, s. 176.
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-10-23]. (est.).
↑ 85 lat Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego. „Echo Polonii Brazylijskiej”. Kurytyba, styczeń – kwiecień 2015, nr 1–2(33–34). s. 7.

Bibliografia

Krzysztof Brożek: Szymański Julian Juliusz. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Polska Akademia Umiejętności, 2015, s. 175–177. ISBN 978-83-63352-37-0.
Leksykon historii Polski z 1995.
Encyklopedia Powszechna PWN (tom 4) z 1976.

[slownik538-1] StanisławS. Zieliński StanisławS., Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci – pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 538 .

[EncPWN-2] Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. praca zbiorowa. Wyd. I. T. 11: Ster–Urz. Warszawa: PWN, 1968, s. 291.

[o-PTO-3] O PTO. [w:] Strona internetowa Polskiego Towarzystwa Okulistycznego [on-line]. [dostęp 2015-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-18)].

[Senat-4] Julian Juliusz Szymański (10.X.1870 – 8.VI.1958) Marszałek Senatu RP w latach 1928–1930. [w:] Spotkanie marszałka Bogdana Borusewicza z przedstawicielem brazylijskiej Polonii – wnukiem marszałka Senatu RP w latach 1928–30 [on-line]. [dostęp 2014-02-21].

[5] Ze zjazdu sybiraków. „Kurier Warszawski”. Nr 181, s. 4, 2 lipca 1928.

[:0-6] O założycielu [online], Towarzystwo Polsko-Brazylijskie, 21 października 2014 [dostęp 2020-04-25] .

[twl-7] Tadeusz Wojciech Lange: Zakon Maltański w Drugiej Rzeczypospolitej 1919–1939. Wyd. Poznańskie, 2000, s. 71, 179.

[8] Lech Konstanty Szymański. sejm-wielki.pl. [dostęp 2024-04-24].

[9] M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”.

[CITEREFBrożek2015176-10] Brożek 2015 ↓, s. 176.

[11] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[OKzO-12] Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-10-23]. (est.).

[13] 85 lat Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego. „Echo Polonii Brazylijskiej”. Kurytyba, styczeń – kwiecień 2015, nr 1–2(33–34). s. 7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

II Rzeczpospolita (1918–1939)	Wojciech Trąmpczyński (1922–1928) Julian Szymański (1928–1930) Władysław Raczkiewicz (1930–1935) Aleksander Prystor (1935–1938) Bogusław Miedziński (1938–1939)
Polska Ludowa (1945–1989)	Andrzej Stelmachowski (1989–1990)
III Rzeczpospolita (od 1989)	Andrzej Stelmachowski (1990–1991) August Chełkowski (1991–1993) Adam Struzik (1993–1997) Alicja Grześkowiak (1997–2001) Longin Pastusiak (2001–2005) Bogdan Borusewicz (2005–2015) Stanisław Karczewski (2015–2019) Tomasz Grodzki (2019–2023) Małgorzata Kidawa-Błońska (od 2023)