Fatos Arapi

Fatos Arapi

Data i miejsce urodzenia	19 lipca 1930 Zvernec (Albania)
Data i miejsce śmierci	11 października 2018 Tirana, (Albania)
Narodowość	albańska
Język	albański
Alma Mater	Uniwersytet Tirański
Dziedzina sztuki	poezja, proza, dramat
Ważne dzieła
Shtigjet poetike

Fatos Arapi (ur. 19 lipca 1930 we wsi Zvernec k. Wlory, zm. 11 października 2018 w Tiranie) – poeta, prozaik i tłumacz albański.

Życiorys

Syn Tola Stavre Arapiego. Studiował nauki ekonomiczne i matematykę na Uniwersytecie Tirańskim, a także na wydziale matematyczno-ekonomicznym uniwersytetu sofijskiego. Pracował potem jako dziennikarz i pracownik naukowy Wydziału Historyczno-Filologicznego Uniwersytetu Tirańskiego. Pierwsze wiersze publikował w latach sześćdziesiątych. Tłumaczył na język albański m.in. poezje Safony, Pablo Nerudy i Nikoli Wapcarowa, wydał antologię współczesnej poezji tureckiej. W 1997 redagował pierwsze tłumaczenie na język albański wierszy Wisławy Szymborskiej. W tym samym roku wydał wspomnienia Kujtohem që jam.

W 1998 otrzymał nagrodę Lofata na III Dniach Poezji Bałkańskiej, odbywających się w Turcji. W 2008 r. został laureatem Złotego Wieńca na Strużańskich Wieczorach Poezji, odbywających się w macedońskim mieście Struga. Po wylewie krwi do mózgu przez ostatnie dziesięć lat swojego życia nie opuszczał rodzinnego domu.

Twórczość

Poezja

• Shtigjet poetike (Ścieżki poetyckie) 1962
• Partizani pa emër (Partyzant bez imienia) 1962
• Poema dhe vjersha (Poematy i wiersze) 1966
• Ritme të hekura (Rytmy żelazne) 1968
• Kaltësirat (Błękity, 1971)
• Më vjen keq për Jagon (1994)
• In-tenebris... (1996)
• Gloria victis, 1997
• Vellezer Hamlete (Bracia Hamleci), 2001
• Shëtitje pa veten (Spacer bez siebie), 2007

Proza

• 1970: Patat e egra (Dzikie kartofle, nowela)
• 1970: Dhjetori i shqetësuar (Niespokojny grudzień, powieść)
• 1972: Dikush më buzëqeshte (Ktoś się do mnie uśmiechnął)
• 1978: Shoket (Przyjaciele)
• 1985: Cipa e borës (powieść)
• 1986: Këngë të moçme shqiptare (Dawne pieśni albańskie)
• 1999: Gjeniu pa koke (Geniusz bez głowy)

Dramat

• Partizani pa emer (Partyzant bez imienia) 1962
• Qezari dhe ushtari i mirë Shvejk (Cezar i dobry wojak Szwejk) 1995

Krytyka literacka

• 1996: Çështja shqiptare dhe kriza ballkanike

Polskie tłumaczenia

• Dajcie mi imię, przeł. M. Saneja, Wyd. Komograf, Ożarów 2013.
• Dachau, Życie, Śmierć Skanderbega, Zdarzenie, Dedykacja w dzienniku Anny Frank, Rodzinny dom, Na ramieniu mojego czasu, Ten czas, Na stole, Jedyna, Zanurzyłem się w wodach Jońskiego Morza, Wyjeżdżając z Vlory, Miliony miłości, Ty przyjdziesz, Porzuć nienawiść, Oto moja ziemia, Mamy wiele błękitów nieba, Po co przyszedłem na świat, 8 wersów, Miłość, Chwila nad morzem, [w:] Nie jest za późno na miłość. Antologia poezji albańskiej XX wieku, przeł. M. Saneja, Sejny 2005.

Bibliografia

• Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Plymouth: Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 16, seria: Historical Dictionaries of Europe, No. 75. ISBN 978-0-8108-6188-6. (ang.).
• Strona poświęcona literaturze albańskiej. albanianliterature.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-01)].