Brunon Marchewka

Brunon Marchewka

generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	3 stycznia 1916 Piła
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1992 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1939, 1945–1975
Siły zbrojne	Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	szef sztabu 38 pułku piechoty, dowódca 25 pułku piechoty, dowódca 18 Dywizji Piechoty dowódca 4 Dywizji Piechoty, szef sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego, zastępca Głównego Kwatermistrza WP ds. komunikacji, dowódca Zgrupowania Jednostek Kolejowych i Drogowych
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	prezes ZG Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych
Odznaczenia

Brunon Marchewka (ur. 3 stycznia 1916 w Pile, zm. 12 stycznia 1992 w Warszawie) – generał dywizji Wojska Polskiego.

Życiorys

W latach 1923–1936 członek Związku Harcerstwa Polskiego, gdzie był podharcmistrzem. Przed wojną ukończył szkołę powszechną i Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Bydgoszczy, gdzie zdał maturę. W 1936 skierowany do służby w Wojsku Polskim na Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty, a następnie do Oficerskiej Szkoły Piechoty dla Podchorążych Rezerwy przy 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. Po rocznym przeszkoleniu został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie k. Ostrowi Mazowieckiej, którą ukończył tuż przed wybuchem wojny jako podporucznik piechoty służby stałej. 31 sierpnia 1939 skierowany do 62 pułku piechoty w Bydgoszczy na stanowisko dowódcy plutonu ckm. Był uczestnikiem wojny obronnej 1939 w stopniu podporucznika, jako dowódca plutonu ciężkich karabinów maszynowych 62 pułku piechoty w składzie 15 Dywizji Piechoty Armii „Pomorze”, wziął udział w bitwie nad Bzurą, następnie przedostał się do Warszawy i uczestniczył w walkach na Czerniakowie. Po kapitulacji Warszawy 28 września 1939 wysłany do obozu jenieckiego w Kielcach, gdzie przebywał do Wigilii 1939. Następnie wrócił do Bydgoszczy, gdzie w czasie okupacji był robotnikiem budowlanym i równocześnie działał w konspiracji w Borach Tucholskich.

Od stycznia 1945 był komendantem lotnej brygady Milicji Obywatelskiej w Bydgoszczy. W kwietniu 1945 wstąpił do ludowego Wojska Polskiego w stopniu podporucznika. Pełnił funkcję dowódcy plutonu rusznic przeciwpancernych w 42 pułku piechoty 11 Dywizji Piechoty w Żarach. Od listopada 1945 był adiutantem batalionu w tym pułku, a od marca 1946 pomocnikiem szefa sztabu pułku. Brał udział w walkach ze zbrojnym podziemiem niepodległościowym na terenie województwa lubelskiego oraz województwa białostockiego. W marcu 1947 został szefem sztabu 38 pułku piechoty w Kożuchowie (w składzie 11 Dywizji Piechoty), a od lutego dowódcą 25 pułku piechoty we Wrocławiu (w składzie 10 Dywizji Piechoty). Od lipca 1951 był dowódcą 18 Dywizji Piechoty w Ełku. Od listopada 1952 do września 1955 pełnił funkcję dowódcy 4 Dywizji Piechoty w Krośnie Odrzańskim.

W latach 1954–1957 studiował w Akademii Sztabu Generalnego WP, którą ukończył z wyróżnieniem. Po ukończeniu studiów został zastępcą szefa sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw organizacyjno-mobilizacyjnych. W lipcu 1958 na mocy uchwały Rady Państwa PRL otrzymał nominację na stopień generała brygady. Nominację otrzymał w Belwederze 22 lipca 1958 z rąk przewodniczącego Rady Państwa Aleksandra Zawadzkiego. W latach 1959–1963 był szefem sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego. W tym okresie był także radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu oraz prezesem Wojskowego Klubu Sportowego „Śląsk”. W 1964 przeniesiony do Warszawy na stanowisko dowódcy szef Służby Komunikacji Wojskowej MON, a następnie na stanowisko zastępcy Głównego Kwatermistrza WP do spraw komunikacji. Od lipca 1972 dowódca Zgrupowania Jednostek Kolejowych i Drogowych. Ukończył kurs przeszkolenia kierowniczej kadry szczebla taktyczno-operacyjnego na Wydziale Wojsk Lądowych Akademii Sztabu Generalnego WP. Od listopada 1973 do lutego 1975 pełnił służbę jako szef Polskiej Misji w Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei w randze ministra pełnomocnego. Na podstawie rozkazu personalnego MON z 6 czerwca 1975 został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony w stan spoczynku z dniem 26 sierpnia 1975. 13 sierpnia 1975 pożegnany przez szefa Sztabu Generalnego WP gen. broni Floriana Siwickiego.

Grób Brunona Marchewki na Wojskowych Powązkach

Był współorganizatorem Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych. Na I Zjeździe tej organizacji w 1981 został wybrany wiceprezesem, od kwietnia 1988 był prezesem Zarządu Głównego Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych. W latach 1988–1990 był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Działał w Ruchu „Emerytowani Generałowie na Rzecz Pokoju i Rozbrojenia”. 15 września 1988, będąc już w stanie spoczynku, został awansowany przez Radę Państwa PRL na stopień generała dywizji. Nominację wręczył mu w Belwederze przewodniczący Rady Państwa, Zwierzchnik Sił Zbrojnych PRL gen. armii Wojciech Jaruzelski.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera BII-8-6). W imieniu żołnierzy WP zmarłego pożegnał zastępca Głównego Kwatermistrza WP gen. bryg. Roman Pusiak, a w imieniu Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy – Sekretarz Generalny związku płk w st. spocz. Antoni Przestaszewski.

Awanse

W trakcie wieloletniej służby wojskowej otrzymywał awanse na kolejne stopnie wojskowe:

• podporucznik – 31 sierpnia 1939
• porucznik – 4 czerwca 1945
• kapitan – 17 grudnia 1946
• major – 27 marca 1947
• podpułkownik – 6 lipca 1950
• pułkownik – 4 października 1952
• generał brygady – 3 lipca 1958
• generał dywizji w stanie spoczynku – 15 września 1988

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy (1963)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1958)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1946)
• Medal za Warszawę 1939–1945
• Medal „Za udział w walkach o Berlin” (1968)
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1968)
• Srebrny Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny
• Brązowy Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny
• Złoty Medal Za zasługi dla obronności kraju (1973)
• Srebrny Medal Za zasługi dla obronności kraju
• Brązowy Medal Za zasługi dla obronności kraju
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” (1967)
• Order Sztandaru Pracy KRL-D (Korea Północna)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (ZSRR, 1984)
• Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945 (ZSRR)
• Wpis do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich” (1989)

Życie prywatne

Syn Stanisława, emerytowanego kolejarza oraz Salomei z Miklaszewskich. Od 1945 żonaty z Elżbietą z domu Koczorowską (1918–2006). Miał jednego syna.

Bibliografia

• JanuszJ. Królikowski JanuszJ., Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, t. II: I-M, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2010 .
• „4 Dywizja Piechoty – Zmechanizowana”, Wyd. Ajaks, Pruszków 1992
• „Z dziejów Śląskiego Okręgu Wojskowego”, Wyd. Wrocław 1988
• „Żołnierz Wolności”, 10 X 1963 r., s. 3
• „Polska Zbrojna”, 14 I 1992 r., s. 5
• „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1987, nr 3 (121), str. 229

Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”