بلندی‌های جولان
بلندی‌های جولان
هضبة الجولان רמת הגולן | |
|---|---|
 | |
 | |
| کشور |  سوریه |
| اشغال توسط |  اسرائیل |
| مساحت | |
| • کل | ۱۸۰۰ کیلومتر مربع (۷۰۰ مایل مربع) |
| • خشکی | ۱۲۰۰ کیلومتر مربع (۵۰۰ مایل مربع) |
| ۱۲۰۰ کیلومتر مربع در اشغال اسرائیل است. سوریه بر ۶۰۰ کیلومتر مربع کنترل دارد که نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد در ۲۳۵ کیلومتر مربع آن بین اسرائیل و سوریه برای حفظ آتش‌بس میان دو کشور، حضور دارند. | |
| بیشترین ارتفاع | ۲۸۱۴ متر (۹۲۳۲ فوت) |
| کمترین ارتفاع | ۲۱۲ متر (۶۹۶ فوت) |
| جمعیت (۲۰۱۸) | |
| • کل | ۴۹۷۰۰ کل ۲۵۷۰۰ عرب ۲۲۳۰۰ شهرک‌نشین اسرائیلی |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی ۲:۰۰+ |
| • تابستانی (DST) | یوتی‌سی ۳:۰۰+ |
بلندی‌های جولان یا بلندی‌های گولان[۱] (به عربی: مرتفعات الجولان، آوانگاری: یا هضبة الجولان) و (به عبری: רמת הגולן) (خوانده شود: رامات هاگولان) فلات و منطقه‌ای کوهستانی که در جنوب باختری‌ترین بخش خاک سوریه است.
این بلندی‌ها هم‌اکنون در اشغال اسرائیل قرار دارد و در برخی کشورها از آن با عنوان جولان اشغالی یاد می‌شود.
در اردیبهشت ۱۳۹۸ برابر آوریل ۲۰۱۹ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، مالکیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان را به رسمیت شناخت.[۲] این تصمیم ترامپ با مخالفت جامعهٔ جهانی، و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد مانند بریتانیا مواجه شد.[۳][۴][۵][۶][۷] اما با روی کار آمدن بایدن وزیر خارجهٔ آمریکا با رد تصمیم ترامپ، اعلام کرد ایالات متحده ارتفاعات جولان را به عنوان بخشی از اسرائیل به رسمیت نمی‌شناسد.[۸]
جغرافیا
[ویرایش]این منطقه تنها ۷۰ کیلومتر از شهر دمشق فاصله دارد. به گونه‌ای که می‌توان دمشق را از فراز آن دید. این منطقه همین‌طور تنها ۷۰ کیلومتر تا شهر ساحلی حیفا (مرکز صنعتی-اقتصادی شمال اسرائیل) فاصله دارد. خاک حاصلخیز این منطقه، از ویژگی‌های آن است. این منطقه، مساحتی نزدیک ۱۸۰۰ کیلومتر مربع دارد که اسرائیل ۱۲۰۰ کیلومتر آن را اشغال کرده‌است.[۹]
بیشتر مساحت استان قنیطرهٔ سوریه در این بلندی‌ها واقع شده‌است.
موقعیت راهبردی
[ویرایش]بلندی‌های جولان یکی از مناطق راهبرد نظامی در سوریه بود. از ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ سوریه از این بلندی‌ها برای خمپاره‌اندازی استفاده می‌کرد.[۹]
آب باران جاری شده از بلندی‌های جولان به رود اردن می‌ریزد و یک سوم آب مورد نیاز اسرائیل را برآورده می‌کند. تنها پیست اسکی اسرائیل نیز در این منطقه قرار دارد. در نتیجه، علاوه بر اهمیت نظامی، سیطره بر جولان به معنی سیطره و حاکمیت بر منابع مهم و حیاتی آبی نیز می‌باشد.[۹]
هم‌اینک اسرائیل با نصب دستگاه‌های هشداردهنده بر بلندی‌های جولان، تمامی تحرکات نظامی سوریه را مراقبت می‌کند.[۱۰]
اشغال از سوی اسرائیل
[ویرایش]جنگ شش‌روزه
[ویرایش]اسرائیل در جنگ شش‌روزه در ۱۹۶۷ (میلادی) بخش بزرگی از بلندی‌های جولان را به اشغال خود درآورد.[۹]
جنگ برای پس‌گیری
[ویرایش]در سال ۱۹۷۳ در جنگ یوم کیپور سوریه تلاش کرد تا بلندی‌های جولان را از اسرائیل پس بگیرد. اما نیروهای اسرائیلی با وجود تلفات سنگین و با دشواری از این منطقه حفاظت کردند.[۹]
آتش‌بس درگیری
[ویرایش]در ۳۱ مه ۱۹۷۴ قطعنامه ۳۵۰ شورای امنیت سازمان ملل متحد بین اسرائیل و سوریه، آتش‌بس اعلام کرد و از آن هنگام، نیروهای عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد به عنوان نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد در بلندی‌های جولان حضور دارند و بر حفظ آتش‌بس میان سوریه و اسرائیل نظارت می‌کنند. حدود ۹۰۰ صلح‌بان سازمان ملل متحد در این بلندی‌ها مستقر هستند. البته بر پایه قرارداد ۱۹۷۴ میان اسرائیل و سوریه دربارهٔ حضور صلح‌بانان سازمان ملل در بلندی‌های جولان، حضور اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد در این ماموریت‌ها مجاز نیست. همچنین یک مرز فرضی تازه با هدف جلوگیری از درگیری میان اسرائیل و سوریه تعیین شد که تا امروز پابرجا مانده‌است.[۹][۱۱][۱۲]
ضمیمه به خاک اسرائیل
[ویرایش]اسرائیل در سال ۱۹۸۲ این مناطق را به عنوان بخشی از خاک خود اعلام کرد. این اقدام هیچگاه مورد تأیید سازمان ملل متحد قرار نگرفت.[۱۳]
به رسمیت‌شناسی اشغال از سوی آمریکا
[ویرایش]در اردیبهشت ۱۳۹۸ برابر آوریل ۲۰۱۹، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا اشغال اسرائیل بر جولان را به رسمیت شناخت.[۲] این تصمیم ترامپ با مخالفت جامعهٔ جهانی، و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد مانند بریتانیا مواجه شد.[۳][۴][۵][۶][۷]
تلاش حقوقی سوریه برای پس‌گیری
[ویرایش]سوریه هرگز از ادعای ارضی خود برای پس‌گیری بلندی‌های جولان دست نکشیده و دولت سوریه، تلاش حقوقی و دیپلماتیک چشمگیری می‌کند. سوریه می‌گوید در هرگونه پیمان صلح بین اسرائیل و جهان عرب باید مسئله بازگرداندن بلندی‌های جولان به سوریه نیز گنجانده شود.[۹]
۱۹۹۹
[ویرایش]اسرائیل با یک توافق صلح با سوریه به شرط صلح پایدار راضی بوده‌است. در گفتگوهای سالهای ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ نیز ایهود باراک، نخست‌وزیر اسرائیل به شکل رسمی اعلام کرد که «کشورش با چنین معامله‌ای مشکلی ندارد.»[۹]
۲۰۰۳
[ویرایش]در سال ۲۰۰۳ بشار اسد برای گفتگوهای صلح با اسرائیل اعلام آمادگی کرد. این گفتگوها به نتیجه نرسید؛ زیرا سوریه خواهان بازگشت اسرائیل به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ است.[۹]
۲۰۰۸
[ویرایش]در سال ۲۰۰۸ و پیش از نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو با میانجیگری ترکیه گفتگوهای غیرمستقیمی بین سوریه و اسرائیل آغاز شد. اما استعفای ناگهانی ایهود اولمرت، نخست‌وزیر وقت به دلیل پرونده فساد مالی موجب شد تا آن مذاکرات نیمه‌کاره رها شود.[۹]
۲۰۰۹
[ویرایش]از سال ۲۰۰۹ و پس از آغاز نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو و قدرت‌گیری راست‌گرایی افراطی، سوریه از امکان هرگونه گفتگوی صلح با اسرائیل، قطع امید کرد.[۹]
باراک اوباما تلاش کرد بین اسرائیل و سوریه گفتگوی صلح، برقرار کند. اما با آغاز بهار عربی و جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ عملاً امکان هرگونه گفتگوی دوباره از بین رفت.[۹]
۲۰۱۳
[ویرایش]در سال ۲۰۱۳ درگیری‌های جنگ داخلی سوریه به مرزهای بلندی‌های جولان رسید.[۹]
۲۰۱۸
[ویرایش]در سال ۲۰۱۸ پس از اینکه حکومت مرکزی سوریه، بخش بزرگی از مناطق اطراف مرز در بلندی‌های جولان را تحت کنترل خود آورد با نظارت سازمان ملل متحد بار دیگر مرز خود را مانند دوران پیش از جنگ، بازگشایی کرد.[۹]
۲۰۱۹
[ویرایش]در سال ۲۰۱۹ پس از آنکه آمریکا اشغال اسرائیل بر بلندی‌های جولان را به رسمیت شناخت، امید به صلح از همیشه کمرنگ‌تر شد.
مشکلات صلح
[ویرایش]آب آشامیدنی
[ویرایش]بازگشت اسرائیل به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ دست این کشور را از سراسر سواحل خاوری دریاچه طبریه کوتاه می‌کند. این دریاچه، بخشی از مرز اسرائیل و سوریه است. امروز دریاچه طبریه، منبع اصلی آب آشامیدنی اسرائیل است و اشغال جولان باعث شده تا اسرائیل کنترل همه اطراف این دریاچه مهم را در دست داشته باشد.[۹]
شهرک‌های یهودی‌نشین
[ویرایش]هرگونه توافق میان اسرائیل و سوریه به تخلیه شهرک‌های یهودی‌نشین می‌انجامد. چیزی که مردم اسرائیل، مخالف آن هستند. در کل، مردم اسرائیل مخالف هرگونه توافقی هستند که باعث از دست‌رفتن بلندی‌های جولان می‌شود.[۹]
مردم‌شناسی
[ویرایش]
منطقه قنیطره در سال ۱۹۶۷ از لحاظ مردم‌شناسی دچار تحولات گسترده‌ای شد.
در سال ۲۰۲۱، جمعیت بخش تحت اشغال اسرائیل ۵۳ هزار نفر بود، که شامل حدود ۲۷ هزار نفر آنها شهرک‌نشین یهودی اسرائیلی، ۲۴ هزار نفر دروز عرب سوری، و ۳ هزار نفر علوی عرب سوری (در روستای غجر) می‌باشد.
جمعیت بخش تحت حاکمیت سوریه در سال ۲۰۲۱، ۱۰۵٬۱۲۴ تخمین زده شده،[۱۴] که شامل اقلیتی دروز عرب سوری در روستاهای شمالی در دامنه جبل‌الشیخ، و همین‌طور مردم چرکس (قومی از شمال قفقاز که در قرن ۱۹ام به دلیل نسل‌کشی روسیه تزاری، پناهنده مملکت عثمانی شدند) در شهر مدینه البعث و روستاهای بئر عجم و بریقه، و همین‌طور مردمان ترکمان سوریه تشکیل شده‌است.[۱۵]
پیش از سال ۱۹۶۷، جمعیت منطقه بلندی‌های جولان ۱۴۷ هزار نفر بود،[۱۶] که شامل ۱۷ هزار پناهنده فلسطینی که در سال ۱۹۴۸ از مملکت خویش آواره شده بودند نیز بود.[۱۷] در استان قنیطره پیش از سال ۱۹۶۷، دو شهر، ۱۶۳ روستا و ۱۰۸ مزرعه وجود داشت. پس از اشغال منطقه به دست اسرائیل در طول جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷، بین ۸۰[۱۸] تا ۱۳۱[۱۹] هزار نفر از مردمان بلندی‌های جولان، منجمله ۲۷ هزار ساکن شهر قنیطره یا فرار کرده یا اخراج شدند. در سالهای پس از آن، شهر قنیطره، ۱۳۹ روستا، و ۶۱ مزرعه توسط دولت اسرائیل تخریب شد.[۲۰]
امروزه، جمعیت آوارگان اهل جولان به حدود ۳۰۵ هزار نفر می‌رسد، که اکثریت آنها در اطراف شهر دمشق ساکن هستند.[۲۱]
همین‌طور، پس از مدت کوتاهی از جنگ شش‌روزه، دولت اسرائیل، شهرک‌سازی در این منطقه را آغاز کرد. تا سال ۲۰۱۹ (میلادی) بیش از ۳۰ شهرک یهودی‌نشین در این منطقه ساخته شده‌اند و نزدیک به ۲۷ هزار نفر از شهروندان اسرائیل در این شهرک‌ها زندگی می‌کنند.
-
نقشه ترکیب قومی بلندی‌های جولان پیش از سال ۱۹۶۷ -
نقشه ترکیب قومی امروز بلندی‌های جولان -
نقشه روستاها و آبادی‌های خالی از سکنه شده بلندی‌های جولان در پی اشغال توسط اسرائیل
حضور ارتش شاهنشاهی ایران در جولان
[ویرایش]در تاریخ ۷ مرداد ۱۳۵۴ اولین گروه حرفه ای از افراد ارتش شاهنشاهی ایران با نام کلاه آبی که آن را یگان حافظ صلح سازمان ملل متحد می‌شناسند به درخواست سازمان ملل متحد به این منطقه اعزام شدند. این گروه ۸ نفره جهت شناسایی منطقه برای فراهم کردن شرایط برای میزبانی از چند گردان از نیروهای ارتش شاهنشاهی ایران به این منطقه اعزام شده بودند. نیروهای ایرانی می‌بایست جایگزین نیروهای ارتش پرو می‌شدند که مأموریت صلح‌بانی آنها در حال پایان بود. مدتی بعد دو گردان به این منطقه فرستاده شدند و تحت فرماندهی نیروهای سازمان ملل متحد قرار گرفتند. در فروردین ۱۳۵۶ سومین گردان که بیش از ۳۹۰ نفر بود به منطقه فرستاده شد. مأموریت این گروه، نگهبانی از منطقه تحت اختیار به مدت ۳ سال بود. در خرداد ۱۳۵۷ نیز چهارمین گردان از ارتش شاهنشاهی ایران به منطقه اعزام شد. با بالا گرفتن درگیری‌ها و اعتراضات در ایران، چهارمین گردان در ۲۸ دی ۱۳۵۷ مجبور به بازگشت به ایران شد. به دستور فرماندهان، قرار بازگشت دیگر نیروها به کشور در زمستان ۱۳۵۷ داده شد؛ ولی با ناهماهنگی‌ها و عدم وجود ستاد فرماندهی منظم به وجود آمده در کشور، تنها تعداد ۱۲۰ نفر از نظامیان در ۱۲ بهمن توانستند به ایران بازگردند و دیگران مجبور شدند ماموریت‌های خود را به نیروهای ارتش نیجریه واگذار نمایند و تا تعیین تکلیف نهایی به صورت پراکنده در شهرهای لبنان مستقر شوند. چند روز بعد از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، سازمان ملل متحد تصمیم به تصرف و ضبط ادوات جنگی و سلاح‌های نظامیان ایرانی گرفت. دولت موقت ایران در اسفند هم۱۳۵۷آن سال تصمیم به بازگرداندن نیروهای باقیمانده در منطقه نمود و با کشتی و هواپیما، نفرات و تجهیزات آنها را به کشور بازگرداند.[۲۲]
سراسرنما
[ویرایش]
این بلندی‌ها در سال ۱۹۶۷ و پس از پیروزی اسرائیل در جنگ شش‌روزه به تصرف اسرائیل درآمد.
پانویس
[ویرایش]- ↑ جنگ یوم کیپور - بخش نخست, وزارت امور خارجه اسرائیل
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «موج گسترده واکنش‌ها به تصمیم ترامپ در مورد جولان اشغالی/افشای جاسوسی عربستان از قطر و ترکیه/ طرح امارات برای ترور رهبران طالبان/تحریم ۱۴ شخص و ۱۷ نهاد مرتبط با ایران از سوی آمریکا». تابناک. دریافت‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۱۹.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «محکومیت تصمیم جنجالی ترامپ دربارهٔ جولان توسط مقامات سیاسی و مذهبی ۲۷ کشور جهان». صداوسیما. ۵ فروردین ۱۳۹۸.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «انگلیس هم با تصمیم جنجالی ترامپ مخالفت کرد». آفتاب. ۳ فروردین ۱۳۹۸.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ واکنش‌ها به تصمیم بحث‌انگیز ترامپ درباره ارتفاعات جولان دویچه‌وله فارسی
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ واکنش‌های جهانی؛ اتحادیه اروپا حاکمیت اسرائیل بر جولان را به رسمیت نمی‌شناسد یورونیوز فارسی
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «بلندی‌های جولان؛ انتقاد شدید اعضای شورای امنیت از تصمیم اخیر آمریکا». بی‌بی‌سی فارسی. ۸ فروردین ۱۳۹۸.
- ↑ «وزیر خارجه آمریکا با رد تصمیم ترامپ: الحاق بلندی های جولان به اسراییل را به رسمیت نمی شناسیم». www.entekhab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۹.
- ↑ ۹٫۰۰ ۹٫۰۱ ۹٫۰۲ ۹٫۰۳ ۹٫۰۴ ۹٫۰۵ ۹٫۰۶ ۹٫۰۷ ۹٫۰۸ ۹٫۰۹ ۹٫۱۰ ۹٫۱۱ ۹٫۱۲ ۹٫۱۳ ۹٫۱۴ ۹٫۱۵ کیوان حسینی (۲۴ اسفند ۱۳۹۷). «نیم قرن اشغال بلندی‌های جولان؛ دعوا بر سر چیست؟». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ خبرگزاری میراث فرهنگی[پیوند مرده]، بازدید: ژوئن ۲۰۰۹
- ↑ «شورای امنیت درگیری نظامی در بلندی‌های جولان را محکوم کرد». وبگاه دویچه وله. ۷ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۵.
- ↑ «تقاضای روسیه برای ارسال نیروی کلاه آبی به جولان رد شد». وبگاه دویچه وله. ۸ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۵.
- ↑ سفر رئیس‌جمهور سوریه به ایران و اهمیت آن بایگانی‌شده در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine العربیه
- ↑ “Quneitra. ” European Union Agency for Asylum, 2021. Link.
- ↑ Fakhr, Author: Sakr Abu, Tarek Taha, and Duha Abu Hijjleh. “Voices from the Golan. ” Institute for Palestine Studies, 2000. https://www.palestine-studies.org/en/node/40836.
- ↑ "Submission to UN Committee on the Elimination of Racial Discrimination" (PDF). Al Marsad, the Arab Center for Human Rights in the Golan Heights. January 2007.
- ↑ Fogelman, Shay. The disinherited, Haaretz, 30 July 2010. (90,000 according to Israeli sources and 115,000 according to Syrian sources, which included 17,000 Palestinian refugees registered with UNRWA, cited in the Report of the Secretary-General under General Assembly resolution 2252 (ES-V) and Security Council resolution 237 (1967) بایگانی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, pg. 14. 15 September 1967.)
- ↑ Morris (2001), p. 327: "Another eighty to ninety thousand civilians fled or were driven from the Golan Heights."
- ↑ The Arab Centre for Human Rights in the Golan Heights: NGO Report بایگانی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine, pg. 3. 25 January 2007. 90,000 according to Israeli sources and 115,000 according to Syrian sources, which included 17,000 Palestinian refugees registered with UNRWA, cited in the Report of the Secretary-General under General Assembly resolution 2252 (ES-V) and Security Council resolution 237 (1967 بایگانی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, pg. 14. 15 September 1967.)
- ↑ "The Golan Heights under Israeli Occupation 1967 – 1981" p.5. "The remainder of 131 agricultural villages and 61 individual farms were wiped of the face of the earth by the Israeli occupation authorities immediately following the Israeli victory in the 1967 war. They were razed to the ground and their lands handed over to exclusive Israeli-Jewish settlement."
- ↑ Fakhr, Sakr Abu (July 2000). [Tarek Taha and Duha Abu Hijjleh]. "Voices from the Golan". Journal of Palestine Studies. 29 (4): 5–36. doi:10.2307/2676559.
- ↑ نیروهای حافظ صلح ارتش شاهنشاهی در لبنان بایگانی‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine وبگاه شهیاد
منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Golan Heights». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ ژوئیه ۲۰۱۵.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «هضبة الجولان». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای عربی، بازبینی‌شده در ۹ ژوئیه ۲۰۱۵.
| تاریخ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جغرافیا |
| ||||||||
| سیاست |
| ||||||||
| اقتصاد |
| ||||||||
| جامعه |
| ||||||||
