Алжирпа Марокко хушшинчи чикӗ хирӗҫӗвӗ
Алжирпа Марокко хушшинчи чикӗ хирӗҫӗвӗ — 1963 ҫулхи кӗркунне Мароккопа Алжир хушшинче пулса иртнӗ вӑрҫӑ хирӗҫӗвӗ.
Хирӗҫӳ пуҫламӑшӗн сӑлтавӗ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Колониллӗ тапхӑрта Алжир та, Марокко та Франци шутне кӗнӗ пулнӑ. Франци влаҫӗсем ҫак колонисен хушшинчи чикке темиҫе хут та улӑштарнӑ. 1956 ҫулта Марокко никама пӑхӑнман патшалӑх пулса тӑнӑ хыҫҫӑн 200 ҫухрӑм тӑршшӗ лаптӑк пирки Алжирпа тавлашу пуҫарнӑ. Лару-тӑру уйрӑмах Алжирӑн анӑҫ пайӗнчи Тиндуф провинцинче ҫивӗч тӑнӑ — кунта тимӗр тӑприн пысӑк лаптӑкӗ вырнаҫнӑ пулнӑ.
Хирӗҫӳ хронологийӗ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]1963 ҫулхи кӗркунне патшалӑхсем хушшинчи чикӗри лару-тӑру ҫивӗчленсе ҫитнӗ, пысӑк ҫапӑҫусем пуҫланнӑ. 1963 ҫулхи юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Марокко ҫарӗсем Коломб-Бешар районӗнче тапӑнса кӗрсе Алжира 100 ҫухрӑма кӗрсе кайнӑ. Алжир енче ҫапӑҫма Куба хӑйӗн ҫарне янӑ, ӑна Кастро юлташӗ Эфихенио Амейхейрос ертсе пынӑ, ун йышӗнче танк ушкӑнӗсем, темиҫе артиллери расчечӗ тата пине яхӑн салтак пулнӑ.
1964 ҫулхи нарӑсӑн 11–18-мӗшӗсенче Африкӑри пӗрлӗхӗн организацин министрсен канашӗн черетсӗр сессие пуҫарнӑ. Унта ҫарсене хӑйсен пуҫламӑш вырӑнӗсене тавӑрмалли пирки йышӑннӑ. Мароккопа Алжир хушшинчи чикӗ малтанхилле пулса тӑнӑ.
1972 ҫулхи ҫӗртмен 15-мӗшӗнче Рабатӑра Мароккопа Алжир хушшинчи килӗшӳсене алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Ку килӗшӳ тӑрӑх икӗ ҫӗршыв пӗр-пӗринпе килӗшсе ӗҫлеме, вӑрҫӑ хирӗҫӗвӗн сӑлтавӗ пулса тӑнӑ Коломб-Бешарпа Тиндуф районӗнчи тимӗр тӑприн лаптӑкне пӗрле усӑ курма йышӑннӑ.
1973 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Алжир алӑ пуснӑ килӗшӗве ратификациленӗ, Марокко ҫак килӗшӗве 1989 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче ратификациленӗ.