Гішпанская мова
Гішпа́нская (español) ці касты́льская (castellano) мова належыць да ібэра-раманскай падгрупы раманскіх моваў індаэўрапейскай моўнай сям’і. Чацьвертая па колькасьці карыстальнікаў мова сьвету.
Па розных ацэнках, ва ўсім сьвеце на гішпанскай мове гавораць ад 450 да 500 мільёнаў чалавек (у тым ліку тых людзей, для якіх гішпанская зьяўляецца другой мовай).
Геаграфічнае распаўсюджваньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]| Краіны са значным гішпанскамоўным насельніцтвам | |
|---|---|
| Колькасьць гішпанагаворачых | |
|
- |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
На гішпанскай мове гавораць 34 500 000 чалавек у ЗША, у Пуэрта-Рыка яна, разам з ангельскай, прызнана дзяржаўнай. У штаце Нью-Мэксыка яна фактычна мае афіцыйны статус, заканадаўства штата не прадугледжвае статус афіцыйнай мовы, але кажа аб абавязковасьці або магчымасьці выкарыстаньня гішпанскай мовы ў афіцыйных дакумэнтах разам з ангельскай.
Акрамя таго, некалькі мільёнаў носьбітаў гішпанскае мовы пражываюць у штатах Каліфорнія, Флярыда, Тэхас і Нью-Ёрк. Таксама на гішпанскай мове гавораць 15% насельніцтва Амэрыканскіх Віргінскіх выспаў.
Гішпанскай мовай валодае вялікая частка насельніцтва брытанскай тэрыторыі Гібральтару, хоць дзяржаўнай на ёй зьяўляецца ангельская. Таксама там выкарыстоўваецца сумесь гішпанскай і ангельскай, так званая Яніт.
Гішпанская мова шырока выкарыстоўваецца ў Андоры і Бэлізе (60%), на Аруба (85%) і Кюрасао (65%). Таксама на ёй гавораць на Банайрэ (35%), у Бразыліі, Трынідадзе і Табага, Заходняй Сахары (на тэрыторыі, кантраляванай Фронтам Палісарыя), на Філіпінах (па розных дадзеных на гішпанскай маюць зносіны ад 0,01% насельніцтва ці 2658 чалавек [3] да 2% або 2900000 [4]) і ў грамадах сефардаў ў Марока, Сэрбіі, Чарнагорыі, Турэччыны і Ізраілі.
У Бразыліі, дзе насельніцтва гаворыць на партугальскай мове, за гішпанскай замацаваўся статус другой мовы сярод студэнтаў і дыплямаваных спэцыялістаў. Па меры паслабленьня залежнасьці эканомікі краіны ад гандлёвых апэрацыяў з ЗША і Эўропай і павелічэньня гандлёвага абароту з суседнімі гішпанскамоўнымі краінамі (якія асабліва ўваходзяць у блёк МЭРКАСУР), больш увагі стала надавацца білінгвізму і ведам гішпанскай мовы. 7 ліпеня 2005 Нацыянальны Кангрэс Бразыліі ухваліў закон, які замацаваў за гішпанскай статус другой мовы ў дзяржаўных і прыватных школах краіны [5]. Папулярнасьць гішпанскай мовы ў Бразыліі павялічвае тое, што яна вельмі падобная на партугальскую і амаль ва ўсіх суседніх краінах зьяўляецца афіцыйный. У прыгранічных гарадах Бразыліі (асабліва, на бразыльска-ўругвайскай мяжы) таксама гавораць на сумесі гішпанскай і партугальскай пад назвай партуньёл.
Беларусь
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]За 2019 год у Беларусі выдалі 26 найменьняў брашураў і кніг па-гішпанску[6].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Ethnologue (анг.) — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
- ^ Насельніцтва па нацыянальнасьці і валоданьні беларускай мовай па суб’ектах Расейскай Фэдэрацыі Усерасейскі перапіс насельніцтва 2002 году
- ^ . asp? code = spa Ethnologue report for language code: spa <! — Загаловак дададзены ботам ->(недаступная спасылка)
- ^ spanish / language / worldwid.html El idioma español en el mundo <! — Загаловак дададзены ботам ->
- ^ . asp? NUM = 5996 Spanish becomes second language in Brazil — MercoPress <! — Загаловак дададзены ботам ->(недаступная спасылка)
- ^ Максім Веяніс. «Кніжная прастора Беларусі застаецца па-ранейшаму прывабнай» // Літаратура і мастацтва : газэта. — 31 студзеня 2020. — № 4 (5060). — С. 4. — ISSN 0024-4686.