Daniyadagi turklar
Daniyadagi turklar yoki daniyalik turklar deb ham ataladi. Daniyada yashovchi etnik turk xalqini nazarda tutadi. Ular hozirda mamlakatdagi eng yirik etnik ozchilik guruhini tashkil qiladi. Shunday qilib, turklar Daniyadagi etnik Daniya xalqidan keyin ikkinchi eng katta etnik guruhdir.[1] Daniya turklarining aksariyati Turkiya Respublikasidan. Shu bilan birga, boshqa usmoniy davlatlaridan, shu jumladan Bolqondan Daniyaga (masalan, Bolgariya, Bosniya va Gersegovina, Kosovo, Shimoliy Makedoniya va Ruminiyadan), Kipr orolidan kelgan etnik turk jamoalaridan ham sezilarli turk migratsiyasi sodir boʻldi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1950-yillarning oxirida Daniya yuqori ishchi kuchi talabini talab qildi, bu esa asosan Turkiya va Yugoslaviyadan mehnat immigratsiyasini keltirib chiqardi. Binobarin, Turkiyadan kelgan turk muhojirlari bilan bir qatorda Bolqon turklari ham (masalan, Daniyaga kelgan Ruminiya turklari, Bosniya turklari va boshqalar.[2] Yaqinda Yevropadagi muhojirlar inqirozidan keyin Iroq turklari va Suriya turklari ham Daniyaga koʻchib kelishdi.
Demografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2008-yilda Daniya radioeshittirish korporatsiyasi tomonidan eʼlon qilingan hisobotga koʻra, asli turk millatiga mansub 70 ming kishi musulmon boʻlgan.[3] Shunday qilib, turklar Daniya musulmonlarining eng katta aholisi boʻlib, 200 ming musulmonning 35 foizini tashkil qilgan.[3] 2015-yilda Daniya turk aholisi 75 000 atrofida edi.
Turk Daniya xalqining aksariyati Turkiyadan kelib chiqqan; ammo, baʼzilari boshqa usmonli mamlakatlardan ham kelgan. Masalan, 2010-yilda Daniyada 2000 ga yaqin iroqlik turk muhojir boʻlgan (avlodlari bundan mustasno).
Madaniyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tili
[tahrir | manbasini tahrirlash]Uy sharoitida ona tili eng koʻp ustunlik qiladi va bolalarning turk tilida gapirishlari kutiladi. Biroq, Dan tili uydan tashqarida gapiriladi, bu ikki tilli shaxsni yaratadi.[4]
Dini
[tahrir | manbasini tahrirlash]Turklarning aksariyati oʻzini musulmon deb biladi. Ular oʻz dinlariga asosan oʻzlarining turk jamoalarida sigʻinadilar va asosan siyosiy yoki diniy tafovutlar bilan ajralib turadilar.[5] Diyanet Daniyadagi masjidlar uyushmalarini qoʻllab-quvvatlaydi va jamoat tomonidan foydalaniladigan diniy tashkilotlarning aksariyatini nazorat qiladi. „Daniya Turk Islom Jamgʻarmasi“ Diyanet tarkibiga kiradi va Daniyadagi eng yirik musulmon tashkiloti hisoblanadi.[6] Diyanetning asosiy raqobatdosh islomiy tarmoqlari Milliy Görüş va Alaviylar uyushmasidir.[6]
2008-yilda Daniya radioeshittirish korporatsiyasi tomonidan chop etilgan hisobotga koʻra, Daniya turklari mamlakatdagi jami 200 ming musulmondan 70 mingini tashkil qilgan. Demak, mamlakat musulmonlarining uchdan bir qismi asli turk edi.[3]
Taniqli odamlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Yildiz Akdogan, siyosatchi
- Hasan Al, bokschi
- Onur Albayrak, futbolchi
- Fatih Alev, imom (asli Kiprlik turk)
- Turker Alici, Robinson Ekspeditionen 2018 tanlovi ishtirokchisi
- Hüseyin Arac, siyosatchi
- Mehmet Ali Avji, kinorejissyor
- Yasin Avji, futbolchi
- Oğuz Xan Aynaogʻlu, futbolchi
- Busra Barut, ayol futbolchi
- Ayfer Baykal, siyosatchi
- Zohide Bayram, Daniya goʻzali (1999)
- Baris Balo Bicen, Robinson Ekspeditionen 2019 ishtirokchisi
- Mustafa Bozkurt, futbolchi
- Seckin Jem, Robinson Ekspeditionen 2007 tanlovi ishtirokchisi
- Dennis Ceylan, bokschi
- Ercan, X Factor 2010 finalchisi
- Buket Genc, Robinson Ekspeditionen 2013 tanlovi ishtirokchisi
- Ismail Gögenur, Sjællands Universitetshospital bosh shifokori, Koge
- Gokjan Kaya, futbolchi
- Ali Kazim, aktyor va reper
- Sara Kecheci, gandbolchi (otasi turk va onasi Daniya)
- Erkan Qilich, Baren 2001 tanlovi ishtirokchisi
- Hasan Kuruchay, futbolchi
- Emre Mor, futbolchi (otasi turk va onasi turk makedoniyalik)
- Shaban Ozdogan, futbolchi
- Yusuf Öztürk, futbolchi
- Özlem Saglanmak, aktrisa
- Alev Ebuzziya Siesbye, kulolchilik rassomi
- Orol Simsir, futbolchi
- John Sytmen, biznesmen va sobiq sportchi (otasi turk va onasi daniyalik)
- Fotih Shahin, Robinson Ekspeditionen 2007 tanlovi ishtirokchisi
- Tulin Shahin, model va aktrisa
- Sadi Tekelioglu, aktyor, siyosatchi va Daniya-Turkiya gazetasining bosh direktori
- Ertugʻrul Tekshen, futbolchi
- Mona Tougaard, model (turk, daniyalik, somali va efiopiyalik)
- Ham VolKan, reper (asli turk va italyan)
- Lone Yalcinkaya, siyosatchi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Liebig 2007, 32.
- ↑ Liebig 2007, 13.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Larsen, Nick Aagaard (2008), Tyrkisk afstand fra Islamisk Trossamfund, Danish Broadcasting Corporation, qaraldi: 1-noyabr 2020-yil, „Ud af cirka 200.000 muslimer i Danmark har 70.000 tyrkiske rødder, og de udgør dermed langt den største muslimske indvandrergruppe.“
{{citation}}: CS1 maint: date format () Manba xatosi: Invalid<ref>tag; name "Larsen2008" defined multiple times with different content - ↑ Jørgensen 2002, 242.
- ↑ Svanberg 1999, 389.
- ↑ 6,0 6,1 Nielsen, Akgonul & Alibasic 2009, 100.