Premiership Rugby
Państwo | |
---|---|
Dyscyplina | |
Organizator rozgrywek | |
Data założenia |
1987 |
Poprzednia nazwa |
Courage League, Allied Dunbar Premiership, Zurich Premiership, Guinness Premiership, Aviva Premiership Rugby |
Przekształcona na zawodową |
1997 |
Partner TV | |
Sponsor tytularny | |
Rozgrywki | |
Liczba drużyn |
10 |
Niższy poziom ligowy | |
Zwycięzcy | |
Pierwszy zwycięzca | |
Obecny zwycięzca |
Northampton Saints (2024) |
Najwięcej zwycięstw |
Leicester Tigers (11) |
Strona internetowa |
Premiership Rugby (Gallagher Premiership Rugby, dawniej Courage League, Allied Dunbar Premiership, Zurich Premiership, Guinness Premiership, Aviva Premiership Rugby) – profesjonalna liga rugby union w Anglii, najwyższy poziom rozgrywek klubowych w tym kraju. Jej zwycięzca zostaje mistrzem Anglii. Założona w 1987, od 1997 zawodowa. Uważana jest za jedną z trzech najlepszych lig rugby union w Europie obok francuskiej Top 14 i międzynarodowej United Rugby Championship[1]. Najwięcej tytułów mistrzowskich w historii zdobyła drużyna Leicester Tigers.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Początkowo liga nosiła nazwę Courage League. Wraz z jej profesjonalizacją od 1997 zmieniła nazwę na Premiership, a do określenia tego dodawane były nazwy sponsorów tytularnych: w latach 1997–2000 Allied Dunbar Premiership, w latach 2000–2005 Zurich Premiership, w latach 2005–2010 Guinness Premiership, 2010–2018 Aviva Premiership Rugby[2]. Od 2018 nosi nazwę obejmującą wskazanie kolejnego sponsora, Gallagher Premiership Rugby[3].
Zasady
[edytuj | edytuj kod]Historia
[edytuj | edytuj kod]Choć Anglia jest ojczyzną rugby, długo nie rozgrywano tu klubowych rozgrywek o mistrzostwo kraju. Pod koniec lat 60. przedstawiciele klubów zgłosili taką propozycję, ale Rugby Football Union (RFU) odrzuciła ją jako sprzeczną z ideą sportu amatorskiego[4][5]. Pod naciskiem klubów w 1971 organizacja ta zgodziła się na prowadzenie rozgrywek pucharowych[6][7], a w 1976 na klasyfikowanie drużyn w oparciu o uzyskane wyniki meczów w tzw. Merit Tables[6]. W 1980 opracowano raport, z którego wynikało, że wprowadzenie rozgrywek ligowych jest pożądane, aby podnieść poziom reprezentacji narodowej[8].
Liga powstała w 1987 jako pierwsze zorganizowane ogólnoangielskie rozgrywki o tytuł mistrza Anglii (wcześniej rozgrywano tylko mecze towarzyskie i turnieje regionalne). Liga nosząca wówczas nazwę Courage League stanowiła najwyższy poziom rozgrywkowy w hierarchii ligowej obejmującej ponad tysiąc klubów[2][9]. Liczyła dwanaście klubów, a rozgrywki toczone były systemem ligowym – każda drużyna rozgrywała z wszystkimi pozostałymi po jednym meczu. Na niższy poziom rozgrywek spadały dwie ostatnie drużyny z ligowej tabeli i były zastępowane dwoma najlepszymi drużynami drugoligowymi. W kolejnym okresie liczba drużyn w lidze wahała się od trzynastu do dziesięciu, aby w 1996 powrócić do dwunastu. W 1993 wprowadzono też zasadę rozgrywania pomiędzy każdą parą drużyn dwóch spotkań: meczu i rewanżu[2].
Pierwszym mistrzem została drużyna Leicester Tigers. Wprowadzenie ligowych rozgrywek w RFU uznano za największą zmianę w angielskim rugby od 1871. Rugby zainteresowali się sponsorzy (m.in. pierwszy tytularny sponsor rozgrywek, browary Courage)[8], kluby zaczęły zatrudniać profesjonalnych trenerów[10]. Początkowo w lidze dominowała drużyna Bath[11][9], która w pierwszej połowie lat 90. zdobyła cztery tytuły mistrzowskie[11].
Wprowadzenie profesjonalizmu do rugby union spowodowało przekształcenie ligi w zawodową w 1997. Poszerzono ją do czternastu zespołów, jednak w wyniku bankructwa jednego z uczestników (Richmond) oraz połączenia się dwóch innych (London Irish i London Scottish) już po jednym sezonie na powrót liczyła dwanaście drużyn[2][12][13]. Wiele zasłużonych klubów miało kłopoty i nie było w stanie sprostać finansowej rywalizacji, m.in. dominującą pozycję utraciło Bath[14]. Do ligi zaczęto ściągać najbardziej utytułowanych zawodników z całego świata[15]. W kolejnych latach dominowały w lidze dwa kluby, Leicester Tigers i Wasps[16]. Rosło zainteresowanie kibiców ligą, a kluby osiągały sukcesy międzynarodowe – w pierwszych latach XXI w. najpierw Leicester Tigers[17][18], a potem Wasps po dwa razy z rzędu wygrali w Pucharze Heinekena (w 2007 te dwie drużyny zagrały ze sobą w finale tych rozgrywek)[19]. Dominację w Europie ograniczyło jednak wprowadzenie pułapu wynagrodzeń[20]. W sezonie 2019/2020 doszło do skandalu – okazało się, że Saracens w ciągu trzech poprzednich sezonów (w ciągu których zdobyli dwa mistrzostwa) naruszało ten pułap wynagrodzeń i w efekcie zostało ukarane karną degradacją na koniec sezonu[21][22][23]. Z kolei w sezonie 2022/2023 z powodu kłopotów finansowych zawieszono i wykluczono z ligi aż trzy spośród 13 uczestniczących w rozgrywkach drużyn: Worcester Warriors, Wasps i tuż po zakończeniu rozgrywek London Irish[24][25][26].
W poszczególnych sezonach zmieniały się zasady spadku i awansu, m.in. w niektórych sezonach stosowano mecze barażowe między najsłabszymi drużynami Premiership i najlepszymi Premiership Two (drugiego poziomu rozgrywek). W 2000 rozpoczęto naliczanie punktów bonusowych, a oprócz sezonu ligowego pojawiła się dodatkowa faza play-off obejmująca ćwierćfinały, półfinały i finał. Uregulowano wówczas też kwestię spadku i awansu – ustalając zasadę automatycznego spadku najsłabszej drużyny i zastępowania jej najlepszą drużyną z niższego poziomu[2], choć największe kluby ligi chciały zlikwidować możliwość spadku i awansu w drodze sportowych rozgrywek, zastępując ją możliwością dopuszczenia do ligi wyłącznie na podstawie kryteriów finansowych[27]. W 2021 podjęto decyzję o wprowadzeniu moratorium na spadek z ligi po sezonie 2020/2021, przy zachowaniu awansu z poziomu Championship[28]. Następnie brak spadków z ligi przedłużono do sezonu 2022/2023. Począwszy od sezonu 2023/2024 zaplanowano rozgrywanie meczów barażowych o udział w Premiership pomiędzy ostatnią drużyną tej ligi a mistrzem Championship[29].
Począwszy od sezonu 2002/2003 rozgrywki fazy play-off decydowały o tytule mistrza Anglii. Zmienił się jednak ich format – zamiast ośmiu drużyn uczestniczyły w nich najpierw trzy zespoły (półfinał między drugą i trzecią drużyną ligi, a następnie finał między zwycięzcą półfinału i pierwszą drużyną ligi), a potem cztery (wprowadzono drugi półfinał między najlepszą i czwartą drużyną ligi)[30].
Obecny format rozgrywek (2023/2024)
[edytuj | edytuj kod]Sezon ligowy składa się z dwóch części: rundy zasadniczej toczonej systemem kołowym (każdy z każdym u siebie i na wyjeździe) oraz rundy pucharowej. W fazie zasadniczej rozgrywane jest 18 kolejek (po 9 w pierwszej rundzie i rundzie rewanżowej). Cztery najlepsze drużyny w końcowej tabeli rundy zasadniczej kwalifikują się do półfinałów. Zwycięzcy z półfinałów walczą o tytuł mistrza Anglii w finałowym spotkaniu na Twickenham Stadium. Żaden zespół nie spada z ligi[31].
O kolejności zespołów w tabeli ligowej decyduje w pierwszej kolejności punkty zdobyte w rozgrywkach: cztery za zwycięstwo, dwa za remis, zero za porażkę oraz po jednym punkcie bonusowym za zdobycie w meczu co najmniej 4 przyłożeń i za porażkę nie wyższą niż 7 punktami. Jeśli liczba tych punktów jest równa o pozycji w tabeli decydują kolejno liczba zwycięstw w rozgrywkach, bilans punktów meczowych, liczba zdobytych punktów meczowych, bilans punktów meczowych w meczach z zespołem, z którym rywalizuje o miejsce w tabeli[31].
Kluby uczestniczące w rozgrywkach obowiązuje ustalany przed każdym sezonem przez Premiership Rugby Board pułap wynagrodzeń, mający chronić kluby przed problemami finansowymi i zapewniać konkurencyjność rozgrywek. Przekroczenie tego pułapu skutkuje karami. W sezonie 2017/2018 wynosił on 7 milionów funtów. System posiada wiele ulg i wyjątków m.in. z limitu wyłączone są wynagrodzenia dwóch zawodników w każdym klubie, wynagrodzenia zawodników zatrudnionych w celu zastąpienia graczy kontuzjowanych. Premiowane są też działania na rzecz utalentowanych angielskich zawodników[32]. W 2020, z powodu kłopotów finansowych wywołanych pandemią COVID-19 podjęto decyzję o przejściowym zmniejszeniu limitu do 5,6 milionów funtów w okresie od sezonu 2021/2022 do sezonu 2023/2024, a także ograniczenia liczby zawodników wyłączonych z limitu do jednego w sezonach 2022/2023 i 2023/2024[33].
Wyniki rozgrywek
[edytuj | edytuj kod]Najlepsze drużyny ligi w sezonach 1987/1988–2001/2002 (do sezonu 1999/2000 nie rozgrywano fazy play-off, w sezonach 2000/2001 i 2001/2002 mimo rozegrania fazy play-off mistrzem Anglii została najlepsza drużyna w tabeli ligowej):
Wyniki finałów od sezonu 2002/2003:
Wyniki finałów 2001 i 2002
[edytuj | edytuj kod]W sezonach 2000/2001 i 2001/2002 rozgrywano fazę play-off z finałem, jednak mistrzem Anglii zostawał zwycięzca rozgrywek ligowych, a nie zwycięzca finału:
Sezon | Zwycięzca | Wynik finału | Przegrany | Data finału | Miejsce finału | Liczba publiczności | Najlepsza drużyna fazy ligowej |
---|---|---|---|---|---|---|---|
2000/2001[92] | Leicester Tigers | 22:10 | Bath | Twickenham Stadium | Leicester Tigers[47] | ||
2001/2002[93] | Gloucester | 28:23 | Bristol Shoguns | 8.06.2002 | Twickenham Stadium | 28 500 | Leicester Tigers[48] |
Statystyki graczy
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z danymi na koniec sezonu 2022/2023 najwięcej przyłożeń w historii ligi zdobył Chris Ashton. Najwięcej skutecznych rzutów karnych i podwyższeń wykonał Charlie Hodgson, a drop goali on oraz Alex Goode. Hodgson jest także zdobywcą największej liczby punktów w historii ligi. Natomiast graczem, który wystąpił w największej liczbie spotkań jest Richard Wigglesworth[94].
Uczestnicy rozgrywek
[edytuj | edytuj kod]Lista drużyn uczestniczących w rozgrywkach Premiership (na zielono wiersze z drużynami uczestniczącymi w rozgrywkach w sezonie 2023/2024)[95][96][39]:
Klub | Miejscowość | Sezony w lidze | Mistrzostwa | Uwagi |
---|---|---|---|---|
Bath | Bath | 35 (od 1987) | 6 (1989, 1991–1994, 1996) | |
Bedford Blues | Bedford | 3 (1989–1990, 1998–2000) | 0 | |
Bristol Bears | Bristol | 24 (1987–1998, 1999–2003, 2005–2009, 2016–2017, od 2018) | 0 | dawniej Bristol, Bristol Shoguns |
Coventry | Coventry | 1 (1987–1988) | 0 | |
Exeter Chiefs | Exeter | 12 (od 2010) | 2 (2017, 2020) | |
Gloucester | Gloucester | 35 (od 1987) | 0 | |
Harlequins | Londyn (Twickenham) | 34 (1987–2005, od 2006) | 2 (2012, 2021) | |
Leeds Carnegie | Leeds | 8 (2001–2006, 2007–2008, 2009–2011) | 0 | dawniej Leeds Tykes |
Leicester Tigers | Leicester | 35 (od 1987) | 11 (1988, 1995, 1999–2002, 2007, 2009, 2010, 2013, 2022) | |
Liverpool St Helens | Liverpool | 2 (1988–1989, 1990–1991) | 0 | |
London Irish | Londyn (Brentford) | 27 (1991–1994, 1996–2016, 2017–2018, 2019–2023) | 1 (1998) | (dawniej w Coventry) |
London Scottish | Londyn (Richmond) | 2 (1992–1993, 1998–1999) | 0 | |
London Welsh | Oksford | 2 (2012–2013, 2014–2015) | 0 | |
Moseley | Birmingham | 4 (1987–1991) | 0 | |
Newcastle Falcons | Newcastle | 24 (1993–1994, 1997–2012, 2013–2019, od 2020) | 1 (1998) | dawniej Newcastle Gosforth, Newcastle |
Northampton Saints | Northampton | 30 (1990–1995, 1996–2007, od 2008) | 2 (2014, 2024) | |
Nottingham | Nottingham | 5 (1987–1992) | 0 | |
Orrell | Manchester (Orrell) | 10 (1987–1997) | 0 | |
Richmond | Londyn (Richmond) | 2 (1997–1999) | 0 | |
Rosslyn Park | Londyn (Roehampton) | 4 (1988–1992) | 0 | |
Rotherham Titans | Rotherham | 2 (2000–2001, 2003–2004) | 0 | |
Rugby | Rugby | 2 (1991–1993) | 0 | |
Sale Sharks | Manchester (Eccles) | 29 (1987–1988, od 1994) | 1 (2006) | dawniej Sale (w Sale i Stockport) |
Saracens | Londyn (Hendon) | 30 (1989–1993, 1995–2020, od 2021) | 6 (2011, 2015, 2016, 2018, 2019, 2023) | (dawniej w Watford) |
Wasps | Coventry | 35 (1987–2023) | 6 (1990, 1997, 2003–2005, 2008) | (dawniej w Londynie i High Wycombe) |
Waterloo | Liverpool (Blundellsands) | 2 (1987–1989) | 0 | |
West Hartlepool | Hartlepool | 5 (1992–1993, 1994–1997, 1998–1998) | 0 | |
Worcester Warriors | Worcester | 16 (2004–2010, 2011–2014, 2015–2023) | 0 |
Kwalifikacja do europejskich pucharów
[edytuj | edytuj kod]Zespoły uczestniczące w rozgrywkach Premiership biorą udział w europejskich pucharach klubowych: European Rugby Champions Cup (wcześniej pod nazwą Puchar Heinekena) i European Rugby Challenge Cup (niższej rangi od Champions Cup). Anglia miała zapewnione co najmniej sześć miejsc dla najlepszych drużyn w Champions Cup (przy czym szczegółowe zasady kwalifikacji były zmienne, m.in. przed 1994 do tej puli wliczano zdobywców Pucharu Heinekena z poprzedniego sezonu, potem zdobycie Pucharu powodowało awans niezależnie od puli 6 miejsc przeznaczonych dla pozostałych najlepszych drużyn ligi)[97][98]. W 2020 w związku z powiększeniem liczby drużyn w Champions Cup uzgodniono, że będzie tam występować osiem najlepszych drużyn Premiership. Drużyny ligowe, które nie zakwalifikują się do Champions Cup biorą udział w rozgrywkach Challenge Cup[99].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Russ Petty: Rugby statistics: Is the Aviva Premiership the most competitive league in Europe?. Rugby World, 2015-04-14. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-17)].
- ↑ a b c d e History. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)].
- ↑ Gallagher Premiership Rugby to kick off on 31 August 2018. Premiership Rugby, 2018-04-12. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 180.
- ↑ Collins 2015 ↓, s. 408–409.
- ↑ a b Richards 2007 ↓, s. 193.
- ↑ Collins 2015 ↓, s. 409.
- ↑ a b Richards 2007 ↓, s. 216.
- ↑ a b Collins 2015 ↓, s. 411.
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 229.
- ↑ a b Richards 2007 ↓, s. 234.
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 249–251.
- ↑ Collins 2015 ↓, s. 486.
- ↑ Collins 2015 ↓, s. 486–487.
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 250.
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 251–252.
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 265–266.
- ↑ Collins 2015 ↓, s. 487.
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 273.
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 274.
- ↑ Premiership Rugby Statement – Decision on Salary Cap charges. Premiership Rugby, 2019-11-05. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
- ↑ Update on Saracens Rugby Club. Premiership Rugby, 2020-01-28. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
- ↑ Paul Rees: Saracens accept relegation and issue apology for salary cap breaches. [w:] The Guardian [on-line]. 2020-01-19. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-19)]. (ang.).
- ↑ RFU Statement: Worcester Warriors. Premiership Rugby, 2022-10-06. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-13)]. (ang.).
- ↑ RFU statement confirming Wasps suspension from Gallagher Premiership Rugby. Premiership Rugby, 2022-10-13. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-18)]. (ang.).
- ↑ Joint Statement: London Irish. Premiership Rugby, 2023-06-06. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-09)]. (ang.).
- ↑ Richards 2007 ↓, s. 265.
- ↑ Premiership Rugby statement - RFU Council approve moratorium on relegation from Gallagher Premiership Rugby for the 2020-21 season. Premiership Rugby, 2021-02-12. [dostęp 2021-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-12)]. (ang.).
- ↑ Premiership expansion plans approved by RFU Council. Premiership Rugby, 2021-06-29. [dostęp 2021-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-09)]. (ang.).
- ↑ League rugby in England.... ESPN. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)].
- ↑ a b Gallagher Premiership: Rules & Regulations. Rugby Football Union. [dostęp 2024-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-05)].
- ↑ Salary Cap. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ Premiership Rugby clubs unanimously vote to temporarily reduce the salary cap. Premiership Rugby, 2020-06-10. [dostęp 2020-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-24)].
- ↑ Courage Clubs Championship - 1987/1988. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
- ↑ Courage League - Final League Tables – 1988/89. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
- ↑ Courage Leagues - Final League Tables – 1989/90. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
- ↑ Courage League - Final League Tables – 1990/91. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
- ↑ Courage National League - Final League Tables – 1991/92. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
- ↑ a b Courage National Leagues - Final League Table – 1992/93. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-01)].
- ↑ Courage National Leagues - Final League Tables – 1993/94. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
- ↑ Courage National Leagues - Final League Tables – 1994/95. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
- ↑ Courage National Leagues - Final Tables – 1995/96. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
- ↑ Courage National Leagues - Final League Table – 1996/97. Birmingham Moseley Rugby Club. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)].
- ↑ 1997–1998 – Allied Dunbar Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-02)].
- ↑ 1998−1999 – Allied Dunbar Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-09)].
- ↑ 1999–2000 – Allied Dunbar Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ a b 2000–2001 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ a b 2001–2002 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Wasps clinch Zurich Premiership title. Premiership Rugby, 2003-05-31. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2002–2003 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Wasps nail down the Premiership. Premiership Rugby, 2004-05-29. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2003–2004 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Wasps seal an historic hat trick. Premiership Rugby, 2005-05-14. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2004–2005 – Zurich Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Sale Sharks crowned GUINNESS PREMIERSHIP champions. Premiership Rugby, 2006-05-27. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2005−2006 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Leicester Tigers lift Guinness Premiership title. Premiership Rugby, 2007-05-12. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2006–2007 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Wasps clinch Premiership glory. Premiership Rugby, 2008-05-31. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2007–2008 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Terrific Tigers tame the Exiles and take title. Premiership Rugby, 2009-05-16. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2008–2009 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Tigers at the double after late Hipkiss try. Premiership Rugby, 2010-05-29. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2009–2010 – Guinness Premiership. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Saracens end Tigers’ Twickenham run. Premiership Rugby, 2011-05-28. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2010–2011 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Quins crowned champions after taming Tigers at Twickenham. Premiership Rugby, 2012-05-26. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2011–2012 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Leicester Tigers 37 Northampton Saints 17. Premiership Rugby, 2013-05-25. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2012−2013 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Aviva Premiership Final: Saracens 20 Northampton Saints 24. Premiership Rugby, 2014-05-31. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2013–2014 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Aviva Premiership Rugby Final: Bath Rugby 16 Saracens 28. Premiership Rugby, 2015-05-30. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2014–2015 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Match Report: Saracens 28 Exeter Chiefs 20. Premiership Rugby, 2016-05-28. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ 2015–2016 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-10)].
- ↑ Match Report: Wasps 20 Exeter Chiefs 23 (AET). Premiership Rugby, 2017-05-27. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-31)].
- ↑ 2016–2017 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
- ↑ Aviva Premiership Rugby Final Report: Saracens 27 Exeter Chiefs 10. Premiership Rugby, 2018-05-26. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-28)].
- ↑ 2017–2018 – Aviva Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2018-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-30)].
- ↑ Match Report: Exeter Chiefs 34-37 Saracens. Premiership Rugby, 2019-06-01. [dostęp 2019-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-01)].
- ↑ 2018–2019 – Gallagher Premiership Rugby. Premiership Rugby. [dostęp 2019-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-01)].
- ↑ Exeter Chiefs 19-13 Wasps. Premiership Rugby, 2020-10-25. [dostęp 2020-10-25].
- ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2020-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)].
- ↑ Exeter Chiefs 38-40 Harlequins. Premiership Rugby, 2021-06-26. [dostęp 2021-06-28].
- ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2021-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-28)].
- ↑ Final review: Burns the hero as Tigers beat Saracens to clinch title. Premiership Rugby, 2022-06-20. [dostęp 2022-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-22)].
- ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2022-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-22)].
- ↑ Super Saracens sink Sale Sharks to claim sixth Gallagher Premiership Rugby title. Premiership Rugby, 2023-05-27. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-28)].
- ↑ Gallagher Premiership Rugby Table. Premiership Rugby. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-25)].
- ↑ Mitchell strikes late as Northampton Saints win classic Final. Premiership Rugby, 2024-06-08. [dostęp 2024-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-06-09)].
- ↑ Zurich Championship Final: Leicester class sinks Bath. The Telegraph, 2001-05-13. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-28)].
- ↑ Gloucester win Zurich Championship. Premiership Rugby, 2002-06-08. [dostęp 2018-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
- ↑ All-Time Player Stats. Premiership Rugby. [dostęp 2023-06-19].
- ↑ History. Premiership Rugby. [dostęp 2019-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-30)].
- ↑ Our Clubs. Premiership Rugby. [dostęp 2023-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-06)].
- ↑ Qualification Process. Heineken Cup. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-26)].
- ↑ Qualification. European Professional Club Rugby. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)].
- ↑ New EPCR tournament formats agreed for 2020/21 season. European Professional Club Rugby, 2020-09-02. [dostęp 2020-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-03)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tony Collins: The Oval World: A Global History of Rugby. London - New Dehli - New York - Sydney: Bloomsbury, 2015. ISBN 978-1-4088-4371-0. (ang.).
- Huw Richards: A Game for Hooligans: The History of Rugby Union. London - Edinburgh: Mainstream Publishing, 2007. ISBN 978-1-84596-255-5. (ang.).