Tweede Kamercommissie

Wat doen de commissies van de Tweede Kamer?

Een Tweede Kamercommissie is een commissie die is ingesteld door de Nederlandse Tweede Kamer voor een bepaald inhoudelijk of procedureel onderwerp. De commissies overleggen in zogenaamde commissievergaderingen.

De Tweede Kamer der Staten-Generaal telt 150 Kamerleden. Omdat niet alle leden zich in alle te bespreken onderwerpen uitgebreid kunnen verdiepen zijn er Kamercommissies ingesteld. Een Kamercommissie houdt zich bezig met behandeling van een bepaalde groep onderwerpen op een beleidsterrein. Zo is er bijvoorbeeld een Kamercommissie van Economische Zaken, Defensie, Financiën en Buitenlandse Zaken, die alle aangelegenheden op dat beleidsterrein behandelt.

Dankzij dit systeem kunnen Kamerleden zich specialiseren in bepaalde zaken. Deze deskundigheid zou er toe moeten leiden dat er door de Tweede Kamer betere besluiten genomen worden.

Geschiedenis

Tussen 1815 en 1966 werd het voorbereidend onderzoekswerk van wetgeving verricht in afdelingen. De Grondwet van 1815 bepaalde dat Kamerleden ingeloot werden in een specifieke afdeling. De afdelingsvoorzitters vormden een zogenaamde Centrale afdeling die verslagen maakten die vervolgens in de plenaire vergadering werd behandeld.^[1] Na de Grondwetswijziging van 1887 was het niet meer verplicht om wetgeving via de afdelingen te behandelen maar werd het overgelaten aan Commissies van voorbereiding. In 1919 werden bijzondere commissies opgezet waarin Kamerleden met een bepaalde expertise deelnamen. In 1925 werden uiteindelijk vaste commissies opgezet, die het beleid per departement beoordeelden. De bijzondere commissies werden in 1994 opgeheven.

Samenstelling

De meeste commissies hebben 25 leden en evenveel plaatsvervangende leden. Kamerleden van eenzelfde politieke partij zijn in de Tweede Kamer in fracties gegroepeerd. De grote fracties zijn veelal met minstens 1 persoon in een Kamercommissie vertegenwoordigd. Deze persoon moet lid zijn van de Tweede Kamer. Deze perso(o)n(en) verdiepen zich namens hun fractie in deze onderwerpen en adviseren de andere Kamerleden in hun fractie hierover. De kleinste fracties zijn niet in alle commissies vertegenwoordigd.

Iedere commissie wordt ondersteund door een ambtelijke staf. Deze bestaat uit een griffier, adjunct-griffier, kenniscoördinator, informatiespecialist, EU-specialist en een commissieassistent.

Soorten

Er zijn zes soorten commissies:

vaste commissies
algemene commissies
tijdelijke commissies
thema-commissies
enquêtecommissies
overige commissies

Daarnaast laten Kamerleden zich groeperen in delegaties naar verschillende internationale organen zoals de NAVO en Europa. De Europese vertegenwoordiging werd later vervuld door Europarlementariers. In 1980 had de Tweede Kamer 30 vaste en 60 bijzondere commissies.^[2]

Vaste commissies

Een vaste commissie is een commissie die is ingesteld om een beleidsterrein van een ministerie te controleren. Vaste commissies zijn in 1953 ingesteld om de plenaire vergadering te ontlasten van te gedetailleerde discussies.^[2] De vaste commissies staan gedefinieerd in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer.

Er zijn in de periode vanaf de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 in totaal vijftien vaste commissies. Behalve voor het ministerie van Algemene Zaken is er voor elk ministerie een vaste commissie die onderwerpen op het gebied van dat ministerie behandelt. Daarnaast zijn er vaste commissies zonder ministerie, voor Europese Zaken en Digitale Zaken. Voor enkele ministeries is de portefeuille verdeeld over meerdere commissies.

Commissie^[3]	Voorzitter^[a]
Binnenlandse Zaken	Henk de Vree	PVV
Koninkrijksrelaties	Femke Zeedijk-Raeven	NSC
Buitenlandse Zaken	Jesse Klaver	GL-PvdA
Defensie	Isa Kahraman	NSC
Economische Zaken	Ingrid Michon-Derkzen	VVD
Financiën	Jeanet Nijhof-Leeuw	PVV
Infrastructuur en Waterstaat	Peter de Groot	VVD
Justitie en Veiligheid	Joeri Pool	PVV
Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur	Max Aardema	PVV
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap	Laura Bromet	GL-PvdA
Sociale Zaken en Werkgelegenheid	Judith Tielen	VVD
Volksgezondheid, Welzijn en Sport	Mohammed Mohandis	GL-PvdA
Europese Zaken	Caroline van der Plas	BBB
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp	Aukje de Vries	VVD
Digitale Zaken	Sandra Palmen	NSC
Asiel en Migratie	Hans Vijlbrief	D66
Klimaat en Groene Groei	Joris Thijssen	GL-PvdA
Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening	Wytske Postma	NSC

Algemene commissies

Een algemene commissie behandelt onderwerpen op het terrein van een minister zonder portefeuille. Een minister zonder portefeuille is verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein, maar heeft niet de leiding over een ministerie.

Tijdelijke commissies

Tijdelijke commissies onderscheiden zich van algemene commissies doordat ze een nauwkeurig omschreven opdracht hebben. Zodra die opdracht is uitgevoerd, dat wil zeggen zodra de commissie rapport heeft uitgebracht en dit behandeld is in de Tweede Kamer, houdt de commissie op te bestaan.

Themacommissies

Themacommissies houden zich bezig met onderwerpen van maatschappelijk belang die niet specifiek één ministerie aangaan. Door een Themacommissie kan los van directe politieke besluitvorming en zonder dat er een regeringsinitiatief is, van gedachte worden gewisseld over belangrijke maatschappelijke vraagstukken.

Enquêtecommissies

Een bijzonder soort tijdelijke commissies zijn enquêtecommissies. Ze worden door de Tweede Kamer ingesteld als onderzoek naar een bepaald onderwerp wenselijk is, en daarbij gebruik wordt gemaakt van bevoegdheden op grond van de Wet op de Parlementaire enquête. Zo hebben enquêtecommissies de bevoegdheid om getuigen onder ede te verhoren en zijn getuigen verplicht om te verschijnen.

Overige commissies

Ten slotte zijn er enige commissies die wat moeilijker onder één noemer zijn te brengen.

Geloofsbrieven
Werkwijze
Verzoekschriften en Burgerinitiatieven
Inlichtingen- en veiligheidsdiensten (ook wel bekend als de "Commissie Stiekem")
Vernieuwing Wet op de parlementaire enquête
Presidium van de Tweede Kamer
Bouwbegeleidingscommissie (adviescommissie van het Presidium met het oog op de renovatie van het Binnenhof).
Gemengde Commissie Toepassing Subsidiariteit (dit is een Kamercommissie van zowel de Eerste als Tweede Kamer)

Referenties en noten

↑ http://proxy.handle.net/10648/198bbc5e-9557-4325-84ff-14cbc4bf275b
↑ ^a ^b Aerts, R.A.M., Baalen, C. van; Velde, H. te (2015). In dit huis. twee eeuwen Tweede Kamer, Amsterdam. ISBN 978-90-8953-199-5.
↑ Commissies. Tweede Kamer. Geraadpleegd op 14 oktober 2017.

↑ (fun.) betekent fungerend voorzitterschap.

[1] ttps://proxy.handle.net/10648/198bbc5e-9557-4325-84ff-14cbc4bf275b

[In_dit_huis-2] Aerts, R.A.M., Baalen, C. van; Velde, H. te (2015). In dit huis. twee eeuwen Tweede Kamer, Amsterdam. ISBN 978-90-8953-199-5.

[3] Commissies. Tweede Kamer. Geraadpleegd op 14 oktober 2017.

[4] (fun.) betekent fungerend voorzitterschap.

[1]

[2]

[3]

[a]