Kabinet-Van Hall-Donker Curtius

Kabinet-Van Hall-Donker Curtius
Kabinet in Nederland
Politieke kleur	Conservatief
Start	19 april 1853
Demissionair	24 juni 1856
Eind	1 juli 1856
Voorganger	Thorbecke I
Opvolger	Van der Brugghen
Lijst van Nederlandse kabinetten
Portaal	Politiek

Het kabinet-Van Hall-Donker Curtius was een conservatief Nederlands kabinet van 19 april 1853 tot 1 juli 1856.

Dit koninklijke kabinet trad aan na de Aprilbeweging van 1853. Kort na zijn aantreden ontbond het kabinet de Tweede Kamer. De verkiezingen leverden winst voor de conservatieven en antirevolutionairen op. Minister Van Hall wist de godsdienstige gemoederen tot bedaren te brengen door een nietszeggende Wet op de kerkgenootschappen.

De ministers waren overwegend conservatief of conservatief-liberaal. Ook de vroegere medestander van Thorbecke, Donker Curtius, maakte deel uit van het kabinet. De koning speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van het kabinet. Onder de ministers was de voormalige directeur van het kabinet van de Koning, Van Rappard.

Het kabinet trad af nadat de antirevolutionairen onder leiding van Guillaume Groen van Prinsterer kritisch reageerden op de ontwerp-Wet op het lager onderwijs van minister Van Reenen. Ook buiten de Kamer bestond verzet daartegen. De koning koos de zijde van Groen en de opposanten. De periodieke verkiezingen voor de Tweede Kamer van 1854 en 1856 leidden er bovendien al toe dat de liberale oppositie werd versterkt. De koning formeerde daarop grotendeels zelf een nieuw kabinet.

Bijzonderheden

Minister Donker Curtius bracht de Wet vereniging en vergadering en de Wet op de ministeriële verantwoordelijkheid tot stand.

Minister Pahud van Koloniën bracht in 1854 het Regeringsreglement voor Nederlands-Indië tot stand, dat als een soort Grondwet voor de kolonie gold. Het landsbestuur was in handen van de Nederlanders, met aan het hoofd de Gouverneur-Generaal; op lokaal niveau traden de inlandse regenten als bestuurders op.

Tijdens de Krimoorlog (1853–1856) tussen Rusland en het Ottomaanse rijk (Turkije) wist Nederland, met name dankzij de inspanningen van minister Van Hall, afzijdig te blijven. Andere Europese landen, zoals Groot-Brittannië en Frankrijk, vochten aan Turkse zijde mee.

De ontwerp-Wet op het lager onderwijs van Van Reenen. Dit ontwerp ging uit van de gemengde openbare school: openbare scholen voor kinderen met een verschillende geloofsovertuiging. Van Reenen stelde ook voor om, indien de plaatselijke omstandigheden het toelieten, de oprichting van openbare scholen voor een bepaalde gezindte (bijvoorbeeld voor de katholieken) toe te staan. De Tweede Kamer voelde daar in meerderheid echter niet voor, en deze 'facultatieve splitsing' verdween daarom weer.

Tegen het wetsvoorstel werd van protestantse zijde een petitiebeweging gehouden. De adressanten deden hierbij tevens een beroep op de koning, die advies vroeg aan Groen. Hij adviseerde de koning met actie te wachten tot het wetsvoorstel was aangenomen. Groen zelf weigerde een ministerspost.

Ministers

Minister van Buitenlandse Zaken	Mr. F.A. van Hall (baron vanaf april 1856)	cons. lib.
Minister van Justitie	Mr. D. Donker Curtius	liberaal
Minister van Binnenlandse Zaken	Jhr.Mr. G.C.J. van Reenen	conservatief
Minister van Financiën	E.C.U. van Doorn	conservatief	tot 5 januari 1854
	Mr. F.A. van Hall (baron vanaf april 1856)	cons. lib.	a.i., 5 januari 1854 tot 31 maart 1854
	Dr. A. Vrolik	conservatief	vanaf 31 maart 1854
Minister van Oorlog	H.F.Ch. baron Forstner van Dambenoy	conservatief
Minister van Marine	J. Enslie	geen pol. stroming	tot 16 december 1854
	H.F.Ch. baron Forstner van Dambenoy	conservatief	a.i., 16 december 1854 tot 8 februari 1855
	A.J. de Smit van den Broecke	conservatief	vanaf 8 februari 1855
Minister van Koloniën	Ch.F. Pahud	cons. lib.	tot 1 januari 1856
Minister van Koloniën	Mr. P. Mijer	conservatief	vanaf 1 januari 1856
Minister van Zaken der rooms-katholieke Eredienst	Mr. L.A. Lightenvelt	cons. kath	tot 31 december 1853
	Mr. F.A. van Hall (baron vanaf april 1856)	cons. lib.	a.i., 28 juni 1853 tot 27 september 1853
	Mr. J.A. Mutsaers	cons. kath	vanaf 31 december 1853
Minister van Zaken van de Hervormde en andere Erediensten, behalve die der r-k	E.C.U. van Doorn	conservatief	tot 20 januari 1854
	Mr. A.G.A. ridder van Rappard	conservatief	vanaf 20 januari 1854

Bronnen, noten en/of referenties

De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname was tot 1 februari 2016 toegestaan met bronvermelding.