Agriĝento

Ĝemelurboj
	Tampa • Valenciennes • Permjo • Bonaero • Split • Granado vd

	Agriĝento
urbo ; komunumo de Italio ; poliso vd
Ĝemelurboj
	Tampa • Valenciennes • Permjo • Bonaero • Split • Granado vd
Ŝtato	Italio
Regiono	Sicilio
Provinco	AG Agriĝento
Geografia situo	37° 19′ N, 13° 35′ O (mapo)37.31666666666713.583333333333Koordinatoj: 37° 19′ N, 13° 35′ O (mapo)
Alto super marnivelo	230 m
Areo	244 km²
Loĝantaro	55 512 (2023)
Loĝdenso	226 loĝantoj/km²
Subdividaĵoj	Fontanelle, Giardina Gallotti, Monserrato, Montaperto, San Leone, Villaggio La Loggia, Villaggio Mosè, Villaggio Peruzzo kaj Villaseta
Najbaraj komunumoj	Aragona, Cattolica Eraclea, Favara, Joppolo Giancaxio, Montallegro, Naro, Palma di Montechiaro, Porto Empedocle, Raffadali, Realmonte, Sant'Angelo Muxaro kaj Siculiana
Patrono	Gerlando de Agriĝento (1030-1100)
Festa tago	25-a de februaro
Nomo de loĝantoj	agrigentini
Poŝtkodo	92100
Imposta kodo	A089
Kodo laŭ ISTAT	084001
Telefona prefikso	0922
Estro
Retpaĝo	Oficiala retejo
	v • d • r

Agriĝento estas komunumo de Italio. Ĝi apartenas al la regiono Sicilio kaj estas la adiministra centro de ties provinco Agriĝento. Fine de 2023 en la komunumo vivis 55 512 loĝantoj. Najbaraj komunumoj estas Aragona, Cattolica Eraclea, Favara, Joppolo Giancaxio, Montallegro, Naro, Palma di Montechiaro, Porto Empedocle, Raffadali, Realmonte, Sant'Angelo Muxaro kaj Siculiana.

Historio

La urbon fondis sub la nomo "Akragas" grekaj koloniantoj de la sicilia urbo Gela. Ĝi rapide kreskis kaj iĝis unu el la plej riĉaj kaj plej famaj grekaj urboj en Sicilio. Dum la sesa jarcento a.K. ĝin regis la tiranoj Phalaris kaj Theron: post kiam Thrasydaeus, filo de Theron, estis renversata, la urbo iĝis demokratio. Ĝi konservis neŭtralecon dum la Peloponesa Milito inter Ateno kaj Sparto (431-404 a.K) - milito dum kiu Ateno atakis la potencan sicilian urbon Siracusa: tamen la Punikoj disrabis la urbon en 406 a.K. Dum la tria jarcento a.K., ĝi multe suferis dum la Punikaj Militoj, estante disrabata de la Romanoj en 255 a.K. kaj de la Punikoj en 252 a.K.. Dum la dua Punika Milito (218-201 a.K.) la Romanoj kaj la Punikoj bataladis por regi ĝin: fine la Romanoj kaptis la urbon en 210 a.K. kaj nomis ĝin Agrigentum. Sub Roma rego ĝi prosperis.

Post la falo de la Romia imperio la Bizanca imperio regis la urbon. La loĝantoj forlasis la malsuprajn partojn de la urbo kaj transloĝiĝis al la akropolo, la antikva citadelo, eble pro pirataj atakoj. En 828 p.K. la Saracenoj kaptis la urbon, nomante ĝin Kerkent, kiu iĝis Girgenti en la itala lingvo, ĝis Benito Mussolini italigis la antikvan latinan nomon en la formo Agrigento. En 1087 ĝin konkeris la normano Grafo Roĝero. En 1860 la loĝantoj entuziasme subtenis Giuseppe Garibaldi. Dum la Dua mondmilito la urbo estis plurfoje bombata.

Vidindaĵoj

Pro arkeologiaj restaĵoj, Agriĝento estas grava turista centro. Viziteblas temploj kaj aliaj lokoj, kiel la Valo de la Temploj. En la nuna urbo estas mezepokaj kaj barokaj konstruaĵoj. Ĝi estas loko en la Monda Heredaĵo de Unesko.