Испан хэлэн хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Infobox language
|boxsize  =  200px
|name               = Испан хэлэн
|pronunciation        = {{lang|es|''español'', ''castellano''}}<br />«espaˈɲol», «kasteˈʎano»
|region             = [[Испани]], [[Латин Америкэ]]
|speakers           = Түрэлхи: 400 сая<ref name=demogr>[http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf Demografía de la lengua española] (page 38). 359.5 million people where Spanish is official and 40.5 where it is not official with native knowladges of Spanish, and another 40 million with limited knowladges. The figures of the census used are from 2000 to 2005.</ref><ref name=congress>http://congresosdelalengua.es/cartagena/ponencias/seccion_3/36/vivanco_hiram.htm</ref><ref name=elcastellano>[http://www.elcastellano.org/23abr.html elcastellano.org].</ref><br />Бүгэдэ: 500 сая<ref name=Es2009>[http://www.krysstal.com/spoken.html krysstal.com], 5th International Congress on Spanish Language ([http://www.la-moncloa.es/IDIOMAS/9/ActualidadHome/29012009_CongresoLengua.htm la-moncloa.es]), [http://www.uis.edu/clas/continuingeducation/spanish/factsaboutspanish.html uis.edu], Antonio Molina, director of the Instituto Cervantes in 2006 ([http://web.archive.org/web/20100305141543/http://terranoticias.terra.es/cultura/articulo/espanol_sera_segunda_lengua_comunicacion_848372.htm terranoticias.es], [http://www.elmundo.es/elmundo/2007/04/26/cultura/1177610767.html elmundo.es], [http://www.fundeu.es/Noticias.aspx?frmOpcion=NOTICIA&frmFontSize=2&frmIdNoticia=74 fundeu.es]), Luis María Anson of the Real Academia Española ([http://www.elcultural.es/version_papel/OPINION/24251/Estados_Unidos-_mas_hispanohablantes_que_en_Espana elcultural.es]), [http://www.congresovaloridioma.es/pag/bienvenida.html International Congress about Spanish, 2008], Mario Melgar of the México University ([http://www.lllf.uam.es/~fmarcos/coloquio/Ponencias/MMelgar.doc lllf.uam.es]), Enrique Díaz de Liaño Argüelles, director of Celer Solutions multilingual translation network  ([http://www.elintercultural.net/2010090632796/Industrias-Culturales/Noticias/qel-espanol-es-actualmente-la-lengua-comun-de-casi-500-millones-de-personas-y-la-lengua-oficial-de-21-paisesq.html elintercultural.net]) ,Feu Rosa - Spanish in Mercosur ([http://congresosdelalengua.es/valladolid/ponencias/unidad_diversidad_del_espanol/5_espanol_y_portugues/rosa_f.htm congresosdelalengua.es]), [http://www.elpais.com/articulo/carreras/capital/humano/500/millones/razones/saber/espanol/elpepueconeg/20100124elpnegser_4/Tes elpais.com], [http://www.eumed.net/rev/cccss/05/jrz.htm eumed.net], [http://www.efeamerica.com/309_hispanic-world/879407_spain-s-king-praises-nobel-winning-vargas-llosa.html efeamerica.com],[http://www.babel-linguistics.com/idiomas.htm babel-linguistics.com].</ref>
|familycolor        = Энэдхэг-Европо
|fam2               = Итали
|fam3               = Роман
|fam4               = Баруун Роман
|fam5               = Галл-Ибери
|fam6               = Ибери-Роман
|fam7               = Баруун Ибери
|script             = [[Латин үзэг]] (Испани хубилбари)
|nation             = Бүгэдэ 21 улсад:<br />
'''Хуулинд заан баталгаажсан''':<br />
{{flag|Боливи}}<br />
{{flag|Колумби}}<br />
{{flag|Коста Рика}}<br />
{{flag|Куба}}<br />
{{flag|Доминикан}}<br />
{{flag|Эквадор}}<br />
{{flag|Сальвадор}}<br />
{{flag|Экваторай Гвиней}}<br />
{{flag|Гватемала}}<br />
{{flag|Гондурас}}<br />
{{flag|Панама}}<br />
{{flag|Парагвай}}<br />
{{flag|Перу}}<br />
{{flag|Испани}}<br />
{{flag|Венесуэла}}
<br />'''Хуулида бэшэһэнгүй, гэбэшье угһаа мүн''':<br />
{{flag|Аргентинэ}}<br />
{{flag|Чили}}<br />
{{flag|Мексика}}<br />
{{flag|Никарагуа}}<br />
{{flag|Уругвай}}<br />
<br />'''Олон уласай байгуулалга:'''<br />
{{flag|НҮБ}}<br />
{{flagification|EU}} [[Европын Холбоо]]<br />
|minority             = {{flag|Пуэрто-Рико}} (АНУ)<br />
[[Баруун Сахара]] (Марокко)
|agency             = [[Испан Хэлэнэй Академинуудай Холбоо]]<br /><small>({{lang|es|[[Real Academia Española]]}} болон бусад 21 үндэһэнэй испан хэлэнэй академи)</small>
|iso1               = es
|iso2               = spa
|iso3               = spa
|lingua             = 51-AAA-b
|map = Map-Hispanophone World.svg
|mapcaption = 
{{legend|#045a8d|Испан хэлэн албан ёһоной статустай уласууд.}}
{{legend|#0674b6|Испан хэлэн албан ёһоной статустай орнууд.}}
{{legend|#9bbae1|Албан ёһоной статусгүй болобош хүн зонойнь 20%-с дээшэнь яридаг уласууд болон АНУ-ай можууд.}}
|notice=IPA
}}
'''Испан хэлэн''' гү, али '''Кастиль хэлэн''' — дэлхэйн 500 сая оршом хүнэй түрэлхи [[Хэлэн (яряа)|хэлэн]] болон [[Латин Америкэ|Латин Америкын]] оронууд болон [[Испани]] уласай албан ёһоной хэлэн юм. [[Энэдхэг-Европо хэлэнэй аймаг]]ай [[Итали хэлэнэй бүлэг]]тэ багтадаг.

Испан хэлэнэй испан хэлээрхи нэрэнь '''Кастельяно''' (Castellano) гү, али '''эспаниол''' (Español). Урда Америкын оронуудта кастельяно гэжэ нэрэлэгдэхэнь олон ба [[Мексика]], [[Америкэ|Түб Америкэ]], [[Карибын тэнгис|Карибын]] оронуудта зүбхэн эспаниол гэжэ нэрэлдэг.

== Аялга ==
* [[Кастиль аялга]]
* [[Леон аялга]]
* [[Арагон аялга]]
* [[Андалузи аялга]]

== Түүхэ ==
Испан хэлэниинь [[Ибериин хахад арал]]ые захиржа байһан [[Римэй эзэнтэ гүрэн]]эй эргэдэй ярилсадаг хэлэн болохо [[латин хэлэн]]дэ үндэһэлһэн болон [[араб хэлэн]]эй нүлөөе абажа хүгжэһэн хэлэн юм.

{|class="wikitable" style="text-align: center"
|-
!Латин||Испан||Ладин||Арагон||Астури||Галици||Португал||Каталан||Окситани||Франци||Итали|||Буряад
|-
|PETRA||''p'''ie'''dra''||''p'''ie'''dra'' (or ''p'''ye'''dra'')||''p'''ie'''dra''||''p'''ie'''dra''||''pedra''||''pedra''||''pedra''||''pedra''/''pèira||''p'''ie'''rre''||''p'''ie'''tra''||'шулуун'
|-
|TERRA||''t'''ie'''rra''||''t'''ie'''rra'' (or ''t'''ye'''rra'')||''t'''ie'''rra''||''t'''ie'''rra''||''terra''||''terra''||''terra''||''tèrra''||''terre''||''terra''||'газар'
|-
|MORITUR||''m'''ue'''re''||''m'''ue'''re''||''m'''ue'''re''||''m'''ue'''rre''||''morre''||''morre''||''mor''||''morís''||''m'''eu'''rt''||''m'''uo'''re''||'үхэлнэ'
|-
|MORTEM||''m'''ue'''rte''||''m'''ue'''rte''||''m'''ue'''rte''||''m'''ue'''rte''||''morte''||''morte''||''mort''||''mòrt''||''mort''||''morte''||'үхэл'
|}

== Тархалта ==
[[Файл:Spain languages.svg|thumb|left|Испан улас доторхи хэлэнүүдэй тархалта|
{{legend|#ddf1b4|'''Испан хэлэн (Кастиль хэлэн)''', Испани уласай албан ёһоной хэлэн}}
{{legend|#f59053|'''[[Каталан хэлэн]]''', бүһэ нютагай албан ёһоной хэлэн}}
{{legend|#808080|'''[[Баск хэлэн]]''', бүһэ нютагай албан ёһоной хэлэн}}
{{legend|#2b83ba|'''[[Гали хэлэн]]''', бүһэ нютагай албан ёһоной хэлэн}}
{{legend|#91cba8|[[Астур хэлэн]]}} 
{{legend|#fede99|'''[[Арагон хэлэн]]'''}}
{{legend|#d7191c|'''[[Аран хэлэн]]'''}}
]]
Испан хэлэниинь [[НҮБ]]-ын албан ёһоной 6 хэлэнэй нэгэн (Бусадиинь [[англи хэлэн]], [[франци хэлэн]], [[ород хэлэн]], [[хитад хэлэн]], [[араб хэлэн]]) болон [[Испани]] болон Латин Америкын 18, Африкын 1, ниитэ 20 уласай [[албан ёһоной хэлэн]] болно. Испан хэлые албан ёһоной хэлээ болгоһон уласуудые доро жагсааба.
* Европо
** [[Испани]]
* Түб Америкэ
** [[Мексика]], [[Коста-Рика]], [[Гватемала]], [[Сальвадор]], [[Панама]], [[Хондурас]], [[Никарагуа]]
* Карибын оронууд
** [[Куба]], [[Доминикана Бүгэдэ Найрамдаха Улас|Доминиканай Бүгэдэ Найрамдаха Улас]], [[Пуэрто-Рико]] (АНУ-ай сүлөөтэ можо)
* Урда Америкэ
** [[Колумби]], [[Венесуэла]], [[Эквадор]], [[Перу]], [[Боливи]], [[Чили]], [[Аргентинэ]], [[Уругвай]], [[Парагвай]]
* Африка
** [[Экваторай Гвиней]]
* Хойто Америкэ
** [[АНУ]]-ай зарим можууд

== Мүн үзэхэ ==
* [[Араб хэлэн]]
* [[Португал хэлэн]]
* [[Хиспаник]]
* [[Латин хэлэн]]
* [[Тагалог хэлэн]]

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

== Холбооһон ==
{{Wikipedia|es|Испани}}

{{1000 үгүүлэл}}

{{DEFAULTSORT:Испан хэлэн}}
[[Категори:Хэлэнүүд]]