Y Gwrthryfel Arabaidd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B dolen |
BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 18: | Llinell 18: | ||
| anaf_coll-2 = |
| anaf_coll-2 = |
||
}} |
}} |
||
Gwrthryfel a gychwynwyd gan [[Hussein bin Ali, Sharif Mecca|y Sharif Hussein bin Ali]] oedd '''y Gwrthryfel Arabaidd''' (1916–1918) ([[Arabeg]]: ''الثورة العربية'' ''Al-Thawra al-`Arabiyya''; [[Tyrceg]]: ''Arap İsyanı'') gyda'r nod o ennill annibyniaeth i'r [[Ymerodraeth yr Otomaniaid]] a chreu un wladwriaeth |
Gwrthryfel a gychwynwyd gan [[Hussein bin Ali, Sharif Mecca|y Sharif Hussein bin Ali]] oedd '''y Gwrthryfel Arabaidd''' (1916–1918) ([[Arabeg]]: ''الثورة العربية'' ''Al-Thawra al-`Arabiyya''; [[Tyrceg]]: ''Arap İsyanı'') gyda'r nod o ennill annibyniaeth i'r [[Arab]]iaid ar [[Ymerodraeth yr Otomaniaid]] a chreu un wladwriaeth Arabaidd unedig i ymestyn o [[Aleppo]] yn [[Syria]] i [[Aden]] yn [[Yemen]]. Roedd yn rhan o'r [[Y Rhyfel Byd Cyntaf yn y Dwyrain Canol|Rhyfel Byd Cyntaf yn y Dwyrain Canol]]. |
||
Arweiniwyd y gwrthryfel gan feibion y Sharif, yr Emiriaid Ali, [[Faisal I, brenin Irac|Faisal]], Abdullah a Zaid, gyda chymorth rhai swyddogion Prydeinig a Ffrengig. Ym Mehefin 1917 cipiodd yr Arabiaid borthladd [[Aqaba]] ar [[y Môr Coch]], a symudasant yn raddol i'r gogledd. Targedodd yr Arabiaid [[Rheilffordd Hejaz|Reilffordd Hejaz]] gan dorri cyflenwadau bwyd a dillad i'r Otomaniaid (neu'r Tyrciaid) ym [[Medina]], ac roedd hyn o gymorth i [[Ymgyrch Sinai a Phalesteina|ymgyrch y Cynghreiriaid yn Sinai a Phalesteina]]. Cwympodd [[Damascus]] ym mis Hydref 1918. |
Arweiniwyd y gwrthryfel gan feibion y Sharif, yr Emiriaid Ali, [[Faisal I, brenin Irac|Faisal]], Abdullah a Zaid, gyda chymorth rhai swyddogion Prydeinig a Ffrengig. Ym Mehefin 1917 cipiodd yr Arabiaid borthladd [[Aqaba]] ar [[y Môr Coch]], a symudasant yn raddol i'r gogledd. Targedodd yr Arabiaid [[Rheilffordd Hejaz|Reilffordd Hejaz]] gan dorri cyflenwadau bwyd a dillad i'r Otomaniaid (neu'r Tyrciaid) ym [[Medina]], ac roedd hyn o gymorth i [[Ymgyrch Sinai a Phalesteina|ymgyrch y Cynghreiriaid yn Sinai a Phalesteina]]. Cwympodd [[Damascus]] ym mis Hydref 1918. |
||
Fersiwn yn ôl 09:08, 3 Mawrth 2012
| Y Gwrthryfel Arabaidd | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rhan o ymgyrchoedd Arabia yn theatr y Dwyrain Canol yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. | |||||||||
 T. E. Lawrence wedi Brwydr Aqaba. | |||||||||
| |||||||||
| Cydryfelwyr | |||||||||
 Teyrnas Hejaz Teyrnas Nejd Al Rashid Y Deyrnas Unedig
|
 Ymerodraeth yr Otomaniaid
| ||||||||
| Arweinwyr | |||||||||
| Faisal Ibn Saud Abdul Aziz Rashid Edmund Allenby T. E. Lawrence
|
Djemal Pasha Fahreddin Pasha Muhiddin Pasha
| ||||||||
| Nerth | |||||||||
| 30,000 (Mehefin 1916) | 23,000 | ||||||||
Gwrthryfel a gychwynwyd gan y Sharif Hussein bin Ali oedd y Gwrthryfel Arabaidd (1916–1918) (Arabeg: الثورة العربية Al-Thawra al-`Arabiyya; Tyrceg: Arap İsyanı) gyda'r nod o ennill annibyniaeth i'r Arabiaid ar Ymerodraeth yr Otomaniaid a chreu un wladwriaeth Arabaidd unedig i ymestyn o Aleppo yn Syria i Aden yn Yemen. Roedd yn rhan o'r Rhyfel Byd Cyntaf yn y Dwyrain Canol.
Arweiniwyd y gwrthryfel gan feibion y Sharif, yr Emiriaid Ali, Faisal, Abdullah a Zaid, gyda chymorth rhai swyddogion Prydeinig a Ffrengig. Ym Mehefin 1917 cipiodd yr Arabiaid borthladd Aqaba ar y Môr Coch, a symudasant yn raddol i'r gogledd. Targedodd yr Arabiaid Reilffordd Hejaz gan dorri cyflenwadau bwyd a dillad i'r Otomaniaid (neu'r Tyrciaid) ym Medina, ac roedd hyn o gymorth i ymgyrch y Cynghreiriaid yn Sinai a Phalesteina. Cwympodd Damascus ym mis Hydref 1918.
Creda'r Arabiaid fod ganddynt air Prydain: y byddai gwladwriaeth Arabaidd unedig yn cael ei ffurfio ar ôl cwymp Ymerodraeth yr Otomaniaid yn ôl Llythyron McMahon–Hussein, ond wedi diwedd y Rhyfel Byd Cyntaf cawsant eu dadrithio'n llwyr gan Gytundeb Sykes–Picot, a oedd yn rhannu'r Dwyrain Canol rhwng Prydain a Ffrainc, drwy Ddatganiad Balfour a oedd yn addo gwlad i'r Iddewon ym Mhalesteina.
Hanesyddiaeth
Mae'r mwyafrif helaeth o'r hanesyddiaeth ar y Gwrthryfel yn y Gorllewin ac yn yr iaith Saesneg yn canolbwyntio ar ran T. E. Lawrence.
Eginyn erthygl sydd uchod am ryfel neu wrthdaro milwrol. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.